Μετάβαση στο περιεχόμενο
Βικιπαίδεια Η Ελεύθερη Εγκυκλοπαίδεια

Άνδεις

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 32°39′10′′S 70°0′40′′W / 32.65278°S 70.01111°W / -32.65278; -70.01111

Άνδεις
Ύψος6.962 μέτρα
ΟροσειράΑμερικανική Κορδιλιέρα
ΧώρεςΒολιβία, Χιλή, Κολομβία, Ισημερινός, Περού, Βενεζουέλα και Αργεντινή
wikidata (π • σ • ε )
Οι Άνδεις στα σύνορα Χιλής-Αργεντινής
Ο κώνος της Αρίτα στη βορειοδυτική αργεντίνικη πολιτεία Σάλτα.

Οι Άνδεις (από τη λέξη της γλώσσας Κέτσουα: Anti(s) = «υψηλή κορυφή») είναι η μακρύτερη οροσειρά της Γης. Καταλαμβάνει σχεδόν ολόκληρη τη δυτική ακτή της Νότιας Αμερικής, με γενική κατεύθυνση βορρά-νότου. Το μήκος τους φθάνει τα 7.000 χιλιόμετρα και το πλάτος τους υπερβαίνει σε κάποια γεωγραφικά πλάτη τα 500 χιλιόμετρα, με το φαρδύτερο μέρος μεταξύ των παραλλήλων 18° και 20° νότιου πλάτους. Τα υψίπεδα των Άνδεων δημιουργήθηκαν όταν η τεκτονική πλάκα Νάσκα ολίσθησε κάτω από τη Νοτιοαμερικάνικη πλάκα[1] . Τα βουνά των Άνδεων εκτείνονται σε επτά χώρες: Την Αργεντινή, τη Βενεζουέλα, τη Βολιβία, τον Ισημερινό, την Κολομβία, το Περού και τη Χιλή. Μάλιστα κάποιες από αυτές, κυρίως το Περού και η Βολιβία, είναι γνωστές ως «κράτη των Άνδεων»[2] .

Οι Άνδεις αποτελούνται από δύο συνιστώσες, την Ανατολική Κορδιλιέρα (Cordillera Oriental) και τη Δυτική Κορδιλιέρα (Cordillera Occidental), με μικρότερες οροσειρές, όπως την Κορδιλιέρα ντε λα Κόστα της Χιλής. Από πλευράς ύψους, οι Άνδεις αποτελούν την υψηλότερη οροσειρά έξω από την Ασία, με την υψηλότερη κορυφή τους, την Ακονκάγκουα, να φθάνει σε υψόμετρο 6.959 μέτρα [3] πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Η κορυφή του όρους Τσιμποράσο, στις Άνδεις του Ισημερινού, θεωρείται το σημείο της γήινης επιφάνειας που απέχει περισσότερο από κάθε άλλο από το κέντρο της Γης[4] , επειδή η Γη είναι πεπλατυσμένη εξαιτίας της περιστροφής γύρω από τον άξονά της. Σε σύγκριση με τα Ιμαλάια, οι Άνδεις έχουν περίπου ίσο πλάτος αλλά υπερδιπλάσιο μήκος.

Στην περιοχή των Άνδεων υπάρχουν περίπου 70 ηφαίστεια, πολλά από τα οποία είναι ενεργά και έχουν προκαλέσει τεράστιες καταστροφές. Κατηγοριοποιούνται σε τρεις ομάδες ανάλογα με τη γεωγραφική τους θέση: την κολομβιανο-ισημερινή, την περουβιανο-χιλιανή και την αργεντινο-χιλιανή. Τα ηφαίστεια Τσιμποράσο (6.267 μ.) και το Κοτοπάξι (5.897 μ.) στον Ισημερινό ανήκουν στην πρώτη ομάδα[5] . Στη δεύτερη υπάρχουν ενεργά ηφαίστεια έως το πρόσφατο παρελθόν ενώ στην τρίτη ομάδα υπάρχουν τα περισσότερα και ήταν η αιτία για τεράστιες καταστροφές, όπως ο Μεγάλος σεισμός της Βαλδίβια (1960) [6] .

Πηγές - Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα ]
  1. ↑ "Παγκόσμιος Άτλας του 21ου Αιώνα", Καθημερινή - Dorling Kindersley, σελ. 50
  2. ↑ «BBCGreek». www.bbc.co.uk. Ανακτήθηκε στις 10 Ιανουαρίου 2020. 
  3. ↑ Εγκυκλοπαίδεια "Νέα Δομή", τόμ. 4, σελ.59, Αθήνα 1999
  4. ↑ Audrey Salkeld, ed., World Mountaineering, Bulfinch Press, 1998, ISBN 0-8212-2502-2, p. 140.
  5. ↑ Εγκυκλοπαίδεια "Νέα Δομή", τόμ. 4, σελ.60, Αθήνα 1999
  6. ↑ U.S. Geological Survey (7 Μαρτίου 2006). Historic Earthquakes - Chile - 1960 May 22 19:11:14 GMT- Magnitude 9.6: The Largest Earthquake in the World. Αρχειοθετήθηκε 2009年10月07日 στο Wayback Machine. Retrieved on 2007年01月09日

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα ]
  • Λεξιλογικός ορισμός του Άνδεις στο Βικιλεξικό
  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Andes στο Wikimedia Commons


AltStyle によって変換されたページ (->オリジナル) /