The Demopædia Encyclopedia on Population is under heavy modernization and maintenance. Outputs could look bizarre, sorry for the temporary inconvenience

93

930

Polityka ludnościowa (105-2) to zespół działań podejmowanych przez władze publiczne w celu wpłynięcia na trendy w zakresie zmian w populacji. Rozróżnia się nakierowaną na powiększanie populacji politykę populacyjną ¹ oraz politykę depopulacyjną ², której celem jest spowolnienie wzrostu populacji. W ramach polityki populacyjnej istotną rolę odgrywają działania pronatalistyczne ⁴ kładące szczególny nacisk na tworzenie warunków sprzyjających wzrostowi poziomu urodzeń (332-1). Działania antynatalistyczne ⁵ natomiast koncentrują się na redukcji liczby urodzeń. Polityka ludnościowa może również obejmować politykę rozmieszczenia ludności ⁶ zaprojektowaną tak, by móc oddziaływać na przestrzenne rozmieszczenie jednostek w ramach danego terytorium.

• 3. Zwana także polityką maltuzjańską: (patrz 906-1).

931

Wiele krajów wypłaca rodzicom zasiłki ¹ oraz zapomogi ². Zasiłek z zasady jest to świadczenie wypłacane cyklicznie, podczas gdy zapomoga jest świadczeniem jednorazowym. Zasiłek rodzinny ³ oznacza kwotę pieniędzy wypłacaną regularnie rodzicowi określonej liczby dzieci. Wiele systemów podatkowych przewiduje również istnienie ulg podatkowych ⁴ w związku z posiadaniem na utrzymaniu dzieci. Inne świadczenia pieniężne związane z faktem posiadania dzieci to zasiłek macierzyński ⁵ oraz jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia dziecka ⁵. Zasiłki dla ciężarnych ⁶ to świadczenia wypłacane kobietom oczekującym dziecka, a pożyczki dla młodych małżeństw ⁷ udzielane są nowo zawartym małżeństwom na zagospodarowanie.

932

Wiele innych działań publicznych takich jak polityka mieszkaniowa czy polityka zdrowotna ¹ mogą wpływać na kształtowanie się procesów demograficznych. Zapewnienie odpowiednich warunków dla kobiet w ciąży takich jak dostępność szpitali położniczych ² (603-4*) może istotnie wpłynąć na obniżenie poziomu późnych poronień,, a także śmiertelności noworodków i umieralności okołoporodowej kobiet (patrz 410, 411, 413 oraz 424-5). Usługi, których podstawowym celem jest pomoc matkom nazywane są usługami na rzecz macierzyństwa ³. Z kolei usługi wspierające dziecko stanowią usługi opieki nad dzieckiem ⁴.

933

Programy ludnościowe ¹ mają na celu zredukowanie dzietności w krajach rozwijających się między innymi poprzez edukację w zakresie planowania rodziny ² oraz usługi w zakresie planowania rodziny ³ zarówno samoistne jak i w powiązaniu z programami zdrowotnymi ⁴ i programami społecznymi ⁵, ze szczególnym uwzglednieniem programów w zakresie macierzyństwa i dobrostanu dzieci ⁶ ukierunkowanego na obniżenie śmiertelności. Niektóre państwa wprowadziły system różnorakich działań w formie bodźców ⁷ czy zachęt ⁷ oraz czynników zniechęcających ⁸ w celu uzyskania określonego, pożądanego profilu rodziny; presja społeczna ⁹ i system sankcji ¹⁰ prawnych w związku z posiadaniem innej niż aprobowana liczby dzieci są również spotykane.

* * *