شي جينپيڭ "شاڭحاي رۋحىنىڭ" ٴداۋىر شۇعىلاسىن شاشۋىن ىلگەرىلەتتى

شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ٴتىلشىسى

”بيىل شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى تيانجين باسشىلار ٴماجىلىسى وتكىزىلەدى، مەن تيانجيندە ٴارقايسى مۇشە ەلدىڭ باسشىلارىمەن كەزدەسىپ، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ دامۋ ۇلى جوسپارىن بىرگە اقىلداسۋدى ٴۇمىت ەتەمىن“.

2025 ـ جىلعى شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى باسشىلار ٴماجىلىسى 8 ـ ايدىڭ 31 ـ كۇنىنەن 9 ـ ايدىڭ 1 ـ كۇنىنە دەيىن تيانجيندە وتكىزىلەدى. بۇل ”شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى ۇلكەن شاڭىراعىنىڭ“ اراعا 7 جىل سالىپ تاعى دا جۇڭگودا باس قوسۋى، سونداي ـ اق شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى قۇرىلعاننان بەرگى كولەمى ەڭ ۇلكەن ٴبىر كەزەكتى باسشىلار ٴماجىلىسى. ٴتوراعا شي جينپيڭ شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنا مۇشە ەلدەردىڭ مەملەكەت باسشىلارى القالار كەڭەسىنىڭ 25 ـ رەتكى ٴماجىلىسىن جانە ”شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى +“ ٴماجىلىسىن باسقارادى ٴارى ارقاۋ ٴسوز سويلەيدى، 20 نەشە شەتەل باسشىسىمەن جانە 10 حالىقارالىق ۇيىمنىڭ جاۋاپتىسىمەن حايحى وزەنىنىڭ جاعالاۋىندا باس قوسادى.

وزگەشە 24 جىلدى باسىپ وتكەن شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى جۇرە كەلە دامىپ زورايىپ، پارمەندى ومىرشەڭ كۇشتى تاسقىنداتتى. ”ٴوزارا سەنۋ، ٴوزارا پايدا جەتكىزۋ، تەڭدىك، كەڭەسۋ، الۋان ٴتۇرلى وركەنيەتكە قۇرمەت ەتۋ، بىرگە دامۋعا ۇمتىلۋدى“ وزەكتى مازمۇن ەتكەن ”شاڭحاي رۋحىنىڭ“ داۋىرلىك قۇنى بارعان سايىن كورنەكتىلەنىپ، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋ جولىن نۇرلاندىردى.

” ’شاڭحاي رۋحى‘ ٴبىزدىڭ ورتاق بايلىعىمىز، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى ٴبىزدىڭ ورتاق مەكەنىمىز.“ 2013 ـ جىلدان بەرى، ٴتوراعا شي جينپيڭ شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ ٴار رەتكى باسشىلار ماجىلىسىنە قاتىناسىپ، ٴبىر قىدىرۋ ماڭىزدى باستامالار مەن قۋاتتامالاردى العا قويىپ، ٴبىر قىدىرۋ ورتاق ارەكەتتەردى ىلگەرىلەتىپ، ”شاڭحاي رۋحىنىڭ“ ۇزدىكسىز ٴداۋىر شۇعىلاسىن شاشۋىن ىلگەرىلەتىپ، جاڭاشا حالىقارالىق قارىم ـ قاتىناس ورناتۋعا جانە ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋعا تەلەگەي كۇش توپتادى.

(1) ”قۇرىلۋداعى اۋەلگى ماقساتتى ەستە بەرىك ساقتاپ، ’شاڭحاي رۋحىنىڭ‘ الاۋگەرى بولۋ كەرەك“

”شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ تاسقىنداعان ومىرشەڭ كۇشىن، قۋاتتى سەلبەستىك قوزعاۋشى كۇشىن باستان ـ اياق ساقتاۋىنىڭ ٴتۇبىرلى سەبەبى ونىڭ ’شاڭحاي رۋحىن‘ جاسامپازدىقپەن العا قويعاندىعىندا جانە باستان ـ اياق امالياتتا ايگىلەگەندىگىندە“...

2018 ـ جىلى 6 ـ ايدىڭ 9 ـ كۇنىنەن 10 ـ كۇنىنە دەيىن جۇڭگونىڭ چيڭداۋىندا ٴتوراعا شي جينپيڭ شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى باسشىلار ٴماجىلىسىن تۇڭعىش رەت باسقارىپ، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ دامۋدىڭ جاڭا باستاماسىنا قادام تاستاۋىن ىلگەرىلەتتى.

چيڭداۋ باسشىلار ماجىلىسىندە ٴتوراعا شي جينپيڭ شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ دامۋ بارىسى مەن پايدالى تاجىريبەلەرىن جان ـ جاقتى قورىتىندىلاپ، ”شاڭحاي رۋحى“ شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ ورتاق بايلىعى ەكەنىن باسا دارىپتەدى. ”ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋ ورتاق ۇستانىمى“ چيڭداۋ جارناماسىنا ەنگىزىلىپ، بولاشاققا جول نۇسقادى.

شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى ەلدەرىنىڭ مادەنيەت ٴداستۇرى، قوعامدىق ٴتۇزىمى، دامۋ ساتىسى ۇقسامايدى، نە ٴۇشىن ىنتىماقتاسا سەلبەسۋگە تاباندى بولىپ، حاۋىپسىزدىكتى بىرگە قورعايتىن، گۇلدەنىپ ـ كوركەيۋدى بىرگە جەبەيتىن، حالىق تۇرمىسىنا بىرگە تيىمدىلىك جەتكىزەتىن، پايدادان بىرگە يگىلىكتەنەتىن، بولاشاقتى بىرگە قۇراتىن بەيبىت دامۋ جولىن، جاڭاشا سەلبەستىك جولىن ٴساتتى اشا الدى؟

20 ارىپتىك ”شاڭحاي رۋحى“ — شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ ”تامىرى“ جانە ”جانى“. ٴتوراعا شي جينپيڭ اتاپ كورسەتكەندەي: ”بۇل وركەنيەت قاقتىعىسى، قىرعي قاباقتىق وي، تەكە تىرەس سياقتى كونە كوزقاراستان اتتاپ ٴوتىپ، حالىقارالىق قارىم ـ قاتىناس تاريحىنىڭ شىت جاڭا پاراعىن اشىپ، حالىقارالىق قوعامنىڭ كۇن سايىن كەڭ كولەمدە شىنايى مويىنداۋىنا يە بولدى“.

جۇڭگو اقىل ـ پاراساتى ارقىلى ”شاڭحاي رۋحىنا“ ۇزدىكسىز جاڭا داۋىرلىك ٴمان ۇستەدى —

ٴوزارا سەنىمدىلىكتى، ٴوزارا پايدا جەتكىزۋدى سەلبەستىك نەگىزى، تەڭدىكتى، كەڭەسۋدى وتاسۋ جولى ەتىپ، الۋان ٴتۇرلى وركەنيەتكە قۇرمەت ەتۋ ارقىلى جاراسىمدىلىقتى، سيىسىمدىلىقتى جەبەپ، بىرگە دامۋعا تالپىنۋ ارقىلى تەڭ يگىلىككە كەنەلۋدى، گۇلدەنۋدى جۇزەگە اسىردى.

”تاعىلىمشىلدار ’داڭعىل جولمەن جۇرگەندە دۇنيە كوپكە ورتاق بولادى‘ دەگەندى دارىپتەپ، ’بارلىق ەلمەن تاتۋ بولۋدى، ٴبىر جاعادان باس، ٴبىر جەڭنەن قول شىعارۋدى، توڭىرەكتىڭ ٴتورت بۇرىشىنان كەلگەندەر ٴبىر ٴۇيلى جانداي بولۋدى‘ قۋاتتايدى. مۇنداي ’تاتۋلىق‘ تانىمىنىڭ ’شاڭحاي رۋحىمەن‘ ٴوزارا ۇشتاساتىن تۇستارى بار“،” ’شاڭحاي رۋحى‘ بەيبىت قاتار تۇرۋدىڭ بەس پرينسيبىمەن تامىرلاس“... ٴتوراعا شي جينپيڭ ”شاڭحاي رۋحىندا“ قامتىلعان جۇڭگو اقىل ـ پاراساتىن، جۇڭگو ۇستانىمىن، جۇڭگو جوباسىن تەرەڭ اشىپ كورسەتىپ، ٴار جاقپەن قول ۇستاسا وتىرىپ شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ باستان ـ اياق تاريحتىڭ دۇرىس جاعىندا تۇرۋىن، ادامزات وركەنيەتىنىڭ العا باسۋ جاعىندا تۇرۋىن ىلگەرىلەتتى.

2013 ـ جىلى بىشكەكتە، ٴتوراعا شي جينپيڭ شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى باسشىلار ماجىلىسىنە تۇڭعىش رەت قاتىناسىپ، ” ’شاڭحاي رۋحىن‘ اسقاقتاتىپ، بىرگە دامۋدى جەبەيىك“ تاقىرىبىندا ماڭىزدى ٴسوز سويلەپ، ” ’شاڭحاي رۋحىن‘ تياناقتاندىرۋ كەرەك“ دەگەن نەگىزگى ويدى ەڭ الدىمەن العا قويدى؛

2016 ـ جىلى تاشكەنتتە، ٴتوراعا شي جينپيڭ ”جۇڭگو جاقتىڭ ’ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جول‘ قۇرىلىسىن ٴار ەلدىڭ دامۋ ستراتەگيالارىمەن ٴتۇيىلىستىرۋدى زور كۇشپەن ىلگەرىلەتۋى“ جونىندە ۋادە بەرىپ، جىبەك جولى رۋحى مەن ”شاڭحاي رۋحىنىڭ“ شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى تۇعىرىندا ٴوزارا شۇعىلا شاشۋىن ىلگەرىلەتتى؛

2022 ـ جىلى سامارحاندا، ٴتوراعا شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ” ’شاڭحاي رۋحى‘ شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ دامۋىنىڭ، زورايۋىنىڭ ومىرشەڭ كۇشى، ونان دا ماڭىزدىسى، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى، ٴسوز جوق، ۇزاق ۋاقىت تاباندى بولۋعا ٴتيىستى ٴتۇبىرلى بويسۇنۋ ولشەمى“...

جاڭا داۋىردەن بەرى، ٴتوراعا شي جينپيڭ شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى باسشىلار ماجىلىسىنە 12 رەت قاتىناسىپ، ٴار رەت ”شاڭحاي رۋحىنىڭ“ كەلەلى تەرەڭ ٴمانىن باسا دارىپتەدى.

جۇڭگونىڭ دامۋ كوزقاراسىن، حاۋىپسىزدىك كوزقاراسىن، سەلبەستىك كوزقاراسىن، وركەنيەت كوزقاراسىن، الەمدىك جونگە سالۋ كوزقاراسىن جاندى بايىمداۋدان ”دەنساۋلىق ساقتاۋ، سالاماتتىق ورتاق تۇلعاسىن“، ”حاۋىپسىزدىك ورتاق تۇلعاسىن“، ”دامۋ ورتاق تۇلعاسىن“، ”گۋمانيتارلىق ورتاق تۇلعاسىن“ ورناتۋدى دارىپتەۋگە، ودان ىنتىماقتى، ٴوزارا سەنىمدى، بەيبىت، تىنىش، گۇلدەنىپ دامىعان، تاتۋ كورشى، دوس بولىپ وتەتىن، ٴادىل دە ادىلەتتى ”بەس ورتاق مەكەن“ قۇرۋدى ورتاعا قويۋعا دەيىن... ٴتوراعا شي جينپيڭ اسقاق تا كەڭ الەمدىك كوزايامەن شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ نىق قاداممەن الىسقا جەتۋىن ىلگەرىلەتىپ، داۋىرمەن بىرگە العا باسقان نازاريا قاسيەتىمەن ”شاڭحاي رۋحىن“ بايىتتى، دامىتتى.

”شاڭحاي رۋحىنىڭ“ جەتەكشىلىگىندە شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى تۇرلىشە قوعامدىق ٴتۇزىم مەن دامۋ جولىنداعى ەلدەردىڭ ىنتىماقتاسا ىستەستىك جاساۋدىڭ شىت جاڭا سەلبەستىك ۇلگىسىن اشىپ، وداقتاسپاۋ، قارسىلاسپاۋ، ٴۇشىنشى جاققا باعىتتاماۋ سىندى سىندارلى سەرىكتەستىك قارىم ـ قاتىناسىن قۇرىپ، ٴوزارا قۇرمەت ەتەتىن، ٴادىل دە ادىلەتتى، سەلبەسىپ تەڭ يگىلىككە كەنەلەتىن جاڭاشا حالىقارالىق قارىم ـ قاتىناستىڭ ۇلگىسىن ورناتتى.

ٴارقايسى جاقتىڭ ورتاق تانىمىن ۇيىستىرىپ، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ ۇزدىكسىز دامۋىن، زورايۋىن ىلگەرىلەتتى —

ٴتوراعا شي جينپيڭ مىنالاردى ٴبىلدىردى: سىرتپەن بارىس ـ كەلىستى كەڭەيتىپ، جاڭا قان قابىلداۋ — شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ ٴوزىن دامىتىپ زورايتۋىنىڭ قاجەتى، سونداي ـ اق وسى ۇيىمنىڭ بۇرىننان بەرى ۇستانىپ كەلگەن اشىق، سيىسىمدى بولۋ باعىتىنا ۇيلەسەدى.

2001 ـ جىلعى جۇڭگو، رەسەي، قازاقستان، قىرعىزستان، تاجىكستان، وزبەكستان سىندى 6 قۇرۋشى مۇشە ەلدەن ٴۇندىستان، پاكيستان، يران، بەلورۋسسيا سىندى 4 جاڭا مۇشە ەلدى ارت ـ ارتىنان قارسى الۋعا دەيىن، ودان 2 باقىلاۋشى ەلگە جانە 14 تىلدەسۋ سەرىگىنە يە بولۋعا دەيىن، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى قازىر دۇنيە جۇزىندەگى قامتۋ كولەمى ەڭ كەڭ، جان سانى ەڭ كوپ وڭىرلىك سيپاتتى حالىقارالىق ۇيىمعا اينالىپ، ازيا، ەۆروپا، افريكا سىندى 3 ۇلكەن قۇرلىقتاعى 26 مەملەكەتتى قامتىعان ”شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى ۇلكەن شاڭىراعى“ بولىپ دامىدى.

ٴتوراعا شي جينپيڭ بىلاي دەپ تەرەڭ اتاپ كورسەتتى: ”بارعان سايىن كوپ ەلدىڭ ’شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى ۇلكەن شاڭىراعىنا‘ كىرۋگە ٴوتىنىش بەرۋى شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ ۇستانىمىنىڭ جۇرت جۇرەگىنە تەرەڭ ۇيالاعاندىعىن، دامۋ بولاشاعىنىڭ جاقسى ەكەندىگى كەڭ كولەمدە مويىندالعاندىعىن تولىق اڭعارتادى“، ”جاقسى دوستار، جاڭا سەرىكتەر ٴبىر ارادا باس قوسىپ، ۇلى جوسپاردى بىرگە اقىلداستىق، بۇل جاڭا ٴداۋىر شارت ـ جاعدايىندا وسى ۇيىم ۇستانىمىنىڭ كەڭىنەن قارسى الىنعانىن، مۇشە ەلدەردىڭ دوستارى دۇنيەنىڭ بارلىق جەرىندە بار ەكەندىگىن تۇسىندىرەدى“...

شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ قارىشتاعان ومىرشەڭ كۇشى حالىقارالىق قوعامنىڭ جاپپاي القاۋىنا بولەندى. شەتەلدىك قايراتكەر تەبىرەنە: ”شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنا مۇشە بولۋدى ٴۇمىت ەتكەن ەلدەردىڭ قاتارى مولايدى“، ـ دەدى. بولاشاقتى بەتكە العاندا ۇيىمنىڭ دامۋىن، مۇشەسىن مولايتۋىن ىلگەرىلەتىپ، ۇيىمنىڭ بەلسەندى ىقپالىن ساۋلەلەندىرىپ، ازيا - ەۆروپا قۇرلىعىنىڭ، سونداي ـ اق دۇنيە ٴجۇزىنىڭ باياندى بەيبىتشىلىگى مەن بىرگە گۇلدەنۋىن قورعاۋعا وڭ ەنەرگيا ۇستەپ، تىڭ ومىرشەڭ كۇش تۋىنداتادى.

توماعا ـ تۇيىق، وزگەلەردى قاقپايلايتىن ”شاعىن شەڭبەر“ قۇرماي، اشىق تا سيىسىمدى ”دوستىق شەڭبەرىن“ قۇرىپ، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى باستان ـ اياق بارلىعىن سيدىرا الاتىن دارقاندىعىن ايگىلەدى. ”ۇزدىكسىز زورايعان ’شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى ۇلكەن شاڭىراعىنىڭ‘ دۇنيە جۇزىندەگى بارلىق العاباسار كۇشتەرمەن قول ۇستاسا العا ىلگەرىلەپ، بىرگە دۇنيە ٴجۇزى بەيبىتشىلىگىنىڭ قۇرۋشىسى، الەمدىك دامۋدىڭ ۇلەس قوسۋشىسى، حالىقارالىق ٴتارتىپتىڭ قورعاۋشىسى بولاتىنىنا كامىل سەنەمىن“. ٴتوراعا شي جينپيڭنىڭ ٴسوزى باتىل دا پارمەندى بولدى.

”جۇڭگو ارەكەتى“ ارقىلى ”شاڭحاي رۋحىنىڭ“ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعا قۇرۋ جولىن ۇزدىكسىز نۇرلاندىرۋىنا مۇمكىندىك جاسادى —

جۇڭگو ”شاڭحاي رۋحىنىڭ“ تۇڭعىش باستاۋشىسى، ونان دا ماڭىزدىسى، ”شاڭحاي رۋحىن“ اسقاقتاتۋدىڭ ارەكەتتەنۋشىسى.

تيانجيننىڭ ۇلكەندى ـ كىشىلى كوشەلەرىندە ” ’شاڭحاي رۋحىن‘ ساۋلەلەندىرۋ: شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى ارەكەتتەنۋدە“ دەگەن ۇراندار جۇرت نازارىن اۋدارادى. شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ كەزەكتى ٴتوراعا ەلى مىندەتىن ارقالاعان ٴبىر جىلدان بەرى جۇڭگو وسى ۇراندى امالياتتا بەلسەنە ايگىلەپ، 100دەن استام ٴتوراعا ەل قيمىلىن اتقارىپ ورىندادى، ول ساياسي، حاۋىپسىزدىك، اسكەري ىستەر، ەكونوميكا ـ ساۋدا، قارجى قوسۋ، ەنەرگيا، وقۋ ـ اعارتۋ، ۇلاستىرۋ ـ تۇتاستىرۋ، عىلىم ـ تەحنولوگيادا جاڭالىق اشۋ، جاسىل كاسىپ سالاسى، سيفرلى ەكونوميكا، گۋمانيتارلىق اۋىس ـ كۇيىس سياقتى سالالاردى قامتىدى.

شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى ەلدەرى جاسىل دامۋ تالقى مىنبەرى، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى ايەلدەر تالقى مىنبەرى، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى كەدەيلىكتى ازايتۋ جانە باياندى دامۋ تالقى مىنبەرى... ٴتوراعا شي جينپيڭنىڭ قىزۋ مەرەيگە تولى قۇتتىقتاۋ حاتتارى جۇڭگونىڭ ”شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى ۇلكەن شاڭىراعىنداعى“ ٴارقايسى مۇشەلەرمەن قول ۇستاسا العا ىلگەرىلەيتىن شىنايى تىلەگىن جەتكىزدى.

ديپلوماتيا، مادەنيەت، اۋىل شارۋاشىلىعى سياقتى ماڭىزدى مەحانيزم سيپاتتى مينيستر دارەجەلىلەر ٴماجىلىسى ارت ـ ارتىنان وتكىزىلىپ، ساياسي پارتيالار تالقى مىنبەرى، مەديا، اقىل ـ پاراسات قويماسى تالقى مىنبەرى، كينو فەستيۆالى سياقتى ٴبىر قىدىرۋ قيمىلدار باي مازمۇندى، تارتىمدى بولىپ، پارلامەنت مۇشەلەرى، جاستار، كاسىپكەرلەر، تەحنيك جۇمىسشىلار قاتارلى ٴارقايسى سالانىڭ اۋىس ـ كۇيىسى ٴجيى ورىستەتىلىپ، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى ەلدەرى اراسىنداعى ”قاتتى ۇلاستىرۋدى“، ”جۇمساق ۇلاستىرۋدى“، ”جۇرەكتەردى توعىستىرۋدى“ پارمەندى جەبەدى.

جۇڭگو - شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى جەرگىلىكتى ورىندار ەكونوميكا ـ ساۋدا سەلبەستىگىنەن ۇلگى كورسەتۋ رايونىندا زات بارىس ـ كەلىسى قىزۋ ٴجۇرىلدى: شانشي ياڭليڭ شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى اۋىل شارۋاشىلىق تەحنولوگياسى اۋىس ـ كۇيىس، باۋلۋ، ۇلگى كورسەتۋ بازاسى شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى ەلدەرىمەن سەلبەسىپ، ٴبىرتالاي اۋىل شارۋاشىلىق تەحنولوگياسىنان ۇلگى كورسەتۋ اۋماعىن قۇردى؛ حيلۇڭجياڭ جۇڭگو - شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى قار ـ مۇز دەنە تاربيەسىنەن ۇلگى كورسەتۋ اۋماعىن قۇرۋدى بار كۇشپەن ىلگەرىلەتۋدە...

”جۇڭگو جاق وسى ۇيىمداعى سەرىكتەرىمەن ىنتىماقتاسىپ، ىستەستىك جاساسىپ، ’شاڭحاي رۋحىن‘ شىنايى مويىندايتىن اناعۇرلىم كوپ ەلمەن جانە حالىقارالىق ۇيىممەن قول ۇستاسا ىلگەرىلەپ، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدىڭ بولاشاعىنىڭ اناعۇرلىم جارقىن دا ٴۇمىتتى بولۋىنا مۇمكىندىك جاساۋدى قالايدى“. ٴتوراعا شي جينپيڭ ٴتىپتى دە كوپ دوستاردى جانە سەرىكتەردى ”شاڭحاي رۋحىن“ بىرگە اسقاقتاتۋعا شىن نيەتپەن شاقىردى.

(2) ”حالىقتىڭ تىلەگىنە جاۋاپ قايتارىپ، سەلبەستىكتى تەرەڭدەتۋدىڭ ارەكەتتەنۋشىسى بولۋ كەرەك“

”وڭىردەگى ٴار ەل حالقىنىڭ تاماشا تۇرمىس كەشىرۋى — ٴبىزدىڭ جەتۋگە تالپىنعان ورتاق نىسانامىز“.

2022 ـ جىلى 9 ـ اي، وزبەكستاننىڭ سامارحانى، عاسىرلىق ىندەت تۋىلعاننان بەرى، ”شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى ۇلكەن شاڭىراعىنىڭ“ بۇكىل مۇشەلەرى تۇڭعىش رەت ينتەرنەت جەلىسىنەن تىس باس قوستى. كۇللى دۇنيەنىڭ كوز تىگۋىندە ٴتوراعا شي جينپيڭنىڭ سويلەگەن ٴسوزى شىعىستاعى ٴىرى ەل كوسەمىنىڭ ٴداۋىر جاۋاپكەرشىلىگىن جانە الەمدىك سۇيىسپەنشىلىگىن ايگىلەدى.

كوزدەگەنى — حالىقتىڭ قۇت ـ ىرىسى، ماقساتى — ورتاق گۇلدەنىپ ـ كوركەيۋ. جۇڭگو ٴار جاقپەن قول ۇستاسىپ، ”شاڭحاي رۋحىنان“ اقىل ـ پاراسات قابىلداپ، ىنتىماقتاسا سەلبەسۋدەن كۇش ـ قۋات الىپ، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىن ىنتىماقتى، ٴوزارا سەنىمدى، اماندىق پەن حاۋىپ ـ قاتەردى بىرگە ارقالايتىن، ٴوزارا پايدا جەتكىزىپ تەڭ يگىلىككە كەنەلەتىن، سيىسىمدى، ٴوزارا ۇلگى الاتىن ۇلگى ەتىپ تۇلعالاۋعا قۇلشىندى.

حاۋىپسىزدىك مەحانيزمىن اقاۋسىزداندىرىپ، بەيبىتشىلىكتى، تىنىشتىقتى بىرگە قورعادى —

”بەيبىتشىلىكپەن ەل كوركەيەدى؛ جاڭبىرمەن جەر كوگەرەدى“. ٴتوراعا شي جينپيڭ كەزىندە وزبەكستان ماقالىن پايدالانىپ، ٴوڭىردىڭ باياندى تىنىشتىعىن جۇزەگە اسىرۋعا ٴمان بەرەتىنىن ايقىن اڭعارتتى.

شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى حاۋىپسىزدىك قاجەتىنە ساي بارلىققا كەلگەن، العاش قۇرىلعان كەزدەن ـ اق ٴوڭىردىڭ بەيبىتشىلىگىن، حاۋىپسىزدىگىن جانە ورنىقتىلىعىن قورعاۋعا كۇش سالعان. كوپ جىلداردان بەرى، حاۋىپسىزدىك سەلبەستىگى باستان ـ اياق ”شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى ۇلكەن شاڭىراعىنىڭ“ ماڭىزدى كەڭەستىك ٴتارتىبى بولىپ كەلدى. ٴتوراعا شي جينپيڭ شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى ەلدەرىندەگى حالىققا بەيبىت، حاۋىپسىز دامۋ ورتاسىن جاراتۋعا باستان ـ اياق كۇش سالىپ كەلەدى.

مۇندا حاۋىپسىزدىك پەن دامۋدىڭ قارىم ـ قاتىناسى جونىندەگى تەرەڭ تولعانىس جاتىر: ”حاۋىپسىز، ورنىقتى ورتا — ٴوزارا تيىمدىلىك جاساۋ سەلبەستىگىن ورىستەتىپ، بىرگە دامۋدى، گۇلدەنىپ ـ كوركەيۋدى جۇزەگە اسىرۋداعى قاجەتتى شارت“، ”حاۋىپسىزدىكتى الدىمەن ويلاستىرۋعا تاباندى بولىپ، وسى ۇيىمنىڭ دامۋ نەگىزىن بەكەمدەۋ كەرەك“، ”حاۋىپسىزدىك جوق جەردە دامۋدان اۋىز اشۋعا بولمايدى“، ”حاۋىپسىزدىك — مەملەكەت دامۋىنىڭ العى شارتى، تىنىشتىق — حالىق باقىتىنىڭ جان تامىرى“...

وڭىرلىك حاۋىپسىزدىك قالتقىسىن بەكەمدەۋ دارىپتەمەسى بار: ”وسى ۇيىمنىڭ ۇشقارىلىققا قارسى تۇرۋ كەلىسىمىن كەڭەسىپ جاساسۋى جونىندە ۇسىنىس بەرەمىن“، ”قورعانىس ىستەرى حاۋىپسىزدىك تالقى مىنبەرىن وتكىزۋدى دارىپتەيمىن“، ”ٴار جاقتىڭ جۇڭگو جاق العا قويعان ’الەمدىك ساندى مالىمەت حاۋىپسىزدىك باستاماسىنا‘ ات سالىسۋىن قارسى الامىن“، ” ’شىعىس تۇركستان‘ قاتارلى ٴۇش ٴتۇرلى كۇشكە، ەسىرتكى اتكەزشىلىگىنە، ينتەرنەت جانە ەل اتتاعان ۇيىمدىق قىلمىسقا قاتاڭ سوققى بەرەمىز“...

ونان دا ماڭىزدىسى، حاۋىپسىزدىك سەلبەستىگىن ىلگەرىلەتۋدىڭ ناقتى ارەكەتى بار: جۇڭگو جاق ىلگەرىندى ـ كەيىندى شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى وڭىرلىك لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ قۇرىلىمى القالار كەڭەس ٴماجىلىسى، نەگىزگى باسقارۋشى ورگان شەكارا قورعانىس تاراۋلارى جاۋاپتىلارى ٴماجىلىسى، لاڭكەستىككە قارسى تۇرۋ بىرلەسكەن جاتتىعۋ مانەۆرى سياقتى قيمىلداردى باسقارىپ وتكىزىپ، وڭىرلىك حاۋىپسىزدىك پەن دۇنيە ٴجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگىنە ۇزدىكسىز كۇش قوستى.

ٴبىر ايدان استام ۋاقىتتىڭ الدىندا عانا شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنا مۇشە ەلدەر سىرتقى ىستەر مينيسترلەرى القالار كەڭەسى ٴماجىلىسى تيانجيندە وتكىزىلدى. ٴار جاق شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ حاۋىپسىزدىك قاتەرلەرى مەن سىن ـ سايىستارعا توتەپ بەرۋ كەشەندى ورتالىعىن جانە ونىڭ تارماق قۇرىلىمدارىن، ەسىرتكىگە تيىم سالۋ ورتالىعى سياقتى ”ٴتورت حاۋىپسىزدىك ورتالىعىن“ جەدەل قۇرۋعا ٴبىر اۋىزدان قوسىلىپ، ٴتوراعا شي جينپيڭنىڭ ٴار ەل باسشىلارىمەن كەلىسكەن ورتاق تانىمىنىڭ ناقتى تياناقتانۋىن ىلگەرىلەتتى.

دامۋ قوزعالتقىشىنا دەم بەرىپ، گۇلدەنىپ ـ كوركەيۋ ورايىن بىرگە جاراتتى —

دامۋ — بۇلجىماس قاعيدا، ول حالىقتىڭ تاماشا تۇرمىسقا تالپىنىسىن ارقالاۋدا.

”وسىزامانداندىرۋدى جۇزەگە اسىرۋ — وسى ۇيىمداعى ەلدەردىڭ ورتاق نىساناسى. جۇڭگو جاق 2025 ـ جىلدى ’شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ باياندى دامۋ جىلى‘ ەتىپ تۇراقتاندىرۋدى ۇسىنىس ەتىپ، نازاردى دامۋ قوزعالىس قۋاتىن جاڭارتۋعا شوعىرلاندىرادى“. ٴتوراعا شي جينپيڭنىڭ باستاماسى وڭىردەگى ەلدەردىڭ ورتاق ارمانىنا پارمەندى جاۋاپ قايتارىپ، جوعارى ساپالى دامۋدىڭ، باياندى دامۋدىڭ ”شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى حيكايالارى“ ۇزدىكسىز جازىلۋدا.

”ٴار جاقتىڭ بەيدوۋ جاساندى سەرىك جول نۇسقاۋ جۇيەسىن قولدانۋىن، حالىقارالىق اي شارى عىلمي زەرتتەۋ پۋنكتى قۇرىلىسىنا ات سالىسۋىن قارسى الامىز“، ”شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى سيفرلى وقۋ ـ اعارتۋ وداعىن قۇرۋدى دارىپتەيمىز“... جۇڭگو ٴار جاقپەن بىرگە سەلبەستىك جاساۋ كومەسكى كۇشىن تولىق اشىپ، عىلىم ـ تەحنولوگيادا جاڭالىق اشۋ، جاسىل كاسىپ سالاسى سياقتى ارتۋ ٴتۇيىنىن تۇلعالاپ، باياندى دامۋدا ”بىردە ـ بىرەۋىن قاتاردان قالدىرماۋدى“ ىلگەرىلەتتى.

بايىرعى جىبەك جولىنىڭ تاريحي ەستەمەلەرىنەن بىرگە يگىلىكتەنىپ، ”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جول“ سەلبەستىك، دامۋ ورايىن بىرگە قارسى الدى.

2013 ـ جىلى 9 ـ ايدا ٴتوراعا شي جينپيڭ قازاقستاندا ماڭىزدى لەكسيا جاساپ، ”جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋىن“ بىرگە قۇرۋ باستاماسىن العا قويدى؛ بىرنەشە كۇننەن كەيىن ٴتوراعا شي جينپيڭ شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى بىشكەك باسشىلار ماجىلىسىندە ”جىبەك جولى رۋحىن جالعاستىرۋ، جاپپاي ساۋلەلەندىرۋ جاۋاپكەرشىلىگىمىز بار“ دەپ شىن نيەتپەن شاقىرتۋ جولدادى.

بەلورۋسسيا زۇڭتۇڭىمەن جۇڭگو - بەلورۋسسيا ونەركاسىپ باقشاسى قۇرىلىسى اياق الىسىن تالقىلادى، پاكيستان زۇڭليىمەن جۇڭگو - پاكيستان ەكونوميكا ٴدالىزىنىڭ دامۋ بولاشاعى جونىندە بۇكپەسىز سىرلاستى، قازاقستان زۇڭتۇڭىمەن شەكارا اتتاعان ەلەكتروندى ساۋدا، جاساندى زەردە، ٴىرى ساندى مالىمەت، بلوكچەين سياقتى سيفرلى تەحنولوگيا اۋىس ـ كۇيىسىن ىلگەرىلەتۋدى بىرگە اڭگىمەلەدى... ٴتوراعا شي جينپيڭ مەن ٴار ەل باسشىلارىنىڭ جەتەكشىلىگىندە، جۇڭگو مەن شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنا مۇشە باسقا ەلدەردىڭ ناقتىلى سەلبەستىگى ۇزدىكسىز كۇشەيىپ، ”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جول“ دارىپتەمەسىنىڭ ٴار جاقتىڭ دامۋ ستراتەگياسىمەن ٴتۇيىلىسۋىن تەزدەتتى.

2024 ـ جىلى جۇڭگونىڭ شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنا مۇشە ەلدەرمەن، باقىلاۋشى ەلدەرمەن، تىلدەسۋ سەرىكتەرىمەن ساۋدا سوماسى 890 ميلليارد دوللارعا جەتىپ، تاريحتاعى ەڭ جوعارعى دەڭگەيدى جاراتىپ، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ دامۋ جاعدايى ورنىقتى، اقاۋسىز، جاقسارۋعا بەت الۋىنىڭ، سەلبەستىك سالاسىنىڭ ۇزدىكسىز كەڭەيۋىنىڭ كۋاسىنا اينالدى. جاڭا دامۋ، جاڭا ساندى مالىمەت، جاڭا ٴۇمىت ”شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى ۇلكەن شاڭىراعىنىڭ“ وسىزامانداندىرۋ ارمانىنا بىرگە تالپىنعان ايبىندى بولاشاعىن بىرتىندەپ اشتى.

تاتۋ كورشى بولۋدى بەكەمدەپ، حالىق تىلەگى دانەكەرىن جاقىنداتتى —

”شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى دامۋىنىڭ ەڭ بەرىك نەگىزى — وركەنيەتتەردىڭ ٴوزارا ۇلگى الۋى، ەڭ تەلەگەي كۇشى — حالىق تىلەگىن توعىستىرۋ“.

ٴتوراعا شي جينپيڭ ەجەلدەن شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى ەلدەرى اراسىنداعى وركەنيەتتەر اۋىس ـ كۇيىسىنە جانە تىلدەسۋىنە وسكەلەڭ ٴمان بەرىپ، تەرەزەسى تەڭ، ٴوزارا ۇلگى الاتىن، تىلدەسەتىن، سيىسىمدى وركەنيەت كوزقاراسىن دارىپتەدى جانە امالياتتا ايگىلەدى.

استانادا شي جينپيڭ توقايەۆ زۇڭتۇڭمەن بىرگە جۇڭگو - قازاقستان ەكى ەل مادەنيەت ورتالىعىنىڭ جانە بەيجيڭ ٴتىل داشۋەسى قازاقستان بولىمشە مەكتەبىنىڭ ماڭدايشالىعىن اشۋ سالتىنا قاتىناستى، ”مۇنىڭ ەكى ەل جۇرتشىلىعىنىڭ تانىسۋىن، ٴتۇسىنىسۋىن، ەتەنە بولۋىن ونان ارى جەبەيتىندىگىنە سەنەمىن“؛

سامارحاندا ٴتوراعا شي جينپيڭ مىرزيويەۆ زۇڭتۇڭعا مەملەكەت تارتۋى — جۇڭگو مەن وزبەكستان سەلبەسىپ قالپىنا كەلتىرگەن حيۋا ەجەلگى قالاسىنىڭ تاريحي مادەنيەت ەسكى جۇرتىنىڭ كىشىرەيتىلگەن مودەلىن دايىنداپ، مەملەكەت باسشىسى ديپلوماتياسىنىڭ وركەنيەتتەر اۋىس ـ كۇيىسىن ىلگەرىلەتۋ ونەگەسىن جازدى؛

دۋشانبەدە ٴتوراعا شي جينپيڭ ”دوستىق بارىس ـ كەلىستى جانە گۋمانيتارلىق اۋىس ـ كۇيىستى جان ـ جاقتى ورىستەتىپ، ٴار ەل حالقىنىڭ ٴوزارا ٴتۇسىنىسۋىن جانە ٴداستۇرلى دوستىعىن ارتتىرىپ، وسى ۇيىم دامۋىنىڭ قوعامدىق حالىق رايى نەگىزىن بەكەمدەۋدى“ جاريالادى...

شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ تولاسسىز دامۋىندا ماڭىزدى قاينار — حالىقتىڭ ٴوزارا ٴتۇسىنىسۋى، ەتەنە بولۋى.

قازاقستان لاحات بايىرعى قالاسى ەسكى جۇرتىندا بىرلەسكەن ارحەولوگيا اترەتى وركەنيەت جاۋھارىن بىرگە قورعادى؛ ەگيپەت اين شامس داشۋەسىندە ينجەنەريا شۋەيۋانىنىڭ وقىتۋشى ـ وقۋشىلارى لۋبان شەبەرحاناسىنداعى ناقتى جاتتىعۋ ارقىلى ۇيرەنگەن نازاريالارىن امالياتتا قولداندى؛ تيانجين بايىرعى مادەنيەت كوشەسىندە شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى ەلدەرىنىڭ 100 جاس وقۋشىسى جۇڭگونىڭ ٴداستۇرلى مادەنيەتىنىڭ تارتىمدىلىعىن تىكەلەي سەزىندى؛ جۇمىسشى ـ قىزمەتشىلەر شەبەرلىك جارىسى، قارلى جەر فۋتبول جارىسى، جاستار اۋىس ـ كۇيىس لاگەرى سياقتى جەلىلەس قيمىلدار ٴساتتى وتكىزىلدى...

تۇرلىشە ەل، تۇرلىشە ۇلت، تۇرلىشە مادەنيەت جاراسىمدى قاتار جاساسىپ، ٴوزارا ۇيرەنىپ، ٴوزارا ۇلگى الىپ، ”شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى ۇلكەن شاڭىراعىنىڭ“ حالقى ورتاق ارمان ٴۇشىن ٴوزارا قولداپ، كۇش توپتاي العا ىلگەرىلەدى.

(3) ”ٴداۋىر بورىشىن ارقالاپ، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدىڭ ادال اتقارۋشىسى بولۋ كەرەك“

”وزگەرىس پەن بىلىقپالىق قاباتتاسقان حالىقارالىق جاعداي الدىندا شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى بەتالىستى ٴدال باعامداپ، سەنىمدى بەكەمدەپ، جوعارى ونىمدىلىكپەن ارەكەتتەنىپ، اناعۇرلىم ىسكەرلىك كورسەتىپ، دۇنيە جۇزىنە اناعۇرلىم كوپ ورنىقتىلىق جانە وڭ ەنەرگيا ۇستەۋى كەرەك“.

2025 ـ جىلى 7 ـ ايدىڭ 15 ـ كۇنى، حالىق سارايى، ٴتوراعا شي جينپيڭ شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنا مۇشە ەلدەر سىرتقى ىستەر مينيسترلەرى القالار كەڭەسى ماجىلىسىنە قاتىناسۋ ٴۇشىن جۇڭگوعا كەلگەن ٴار ەلدىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلەرىمەن جانە تۇراقتى قۇرىلىمدارىنىڭ جاۋاپتىلارىمەن توپتىق كەزدەسىپ، ”شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى ۇلكەن شاڭىراعىن“ دۇنيە جۇزىلىك وزگەرىسكە كۇش بىرىكتىرە توتەپ بەرۋگە ۇندەدى.

حالىقارالىق جاعداي اۋمالى ـ توكپەلى وزگەرىسكە تولى بولسا دا، دۇنيە ٴجۇزىنىڭ كوپ ۇيەكتەنۋ، ەكونوميكانىڭ جاھاندانۋ، حالىقارالىق قارىم ـ قاتىناستىڭ دەموكراتيالانۋ ٴۇردىسىن كەرى قايتارۋعا كەلمەيدى. جاڭا جورىقتا شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ ناعىز كوپ جاقتىلىققا ۇزدىكسىز تاباندى بولىپ، بەيبىتشىلىك، دامۋ، سەلبەستىك، بىرگە يگىلىككە كەنەلۋ سىندى ٴداۋىر اعىمىنا ۇيلەسۋى دۇنيە ٴجۇزى جونىنەن ايرىقشا ماڭىزدى.

زورەكەرلىككە، وكتەمدىككە، وزبىرلىققا باتىل قارسى تۇرىپ، دۇنيە ٴجۇزىنىڭ كوپ ۇيەكتەنۋىنىڭ اناعۇرلىم تەڭ، ٴتارتىپتى بولۋىنا مۇمكىندىك جاسادى —

قىرعي قاباقتىق سوعىس ويىنىڭ رەال قاتەرى، ”شاعىن اۋلاعا بيىك داۋال سوعۋدىڭ“ رەال حاۋىپ ـ قاتەرى، كيلىگۋدىڭ، بولشەكتەۋدىڭ رەال سىن ـ سايىسى الدىندا، ٴتوراعا شي جينپيڭنىڭ تۇرعىسى ايقىن بولىپ، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى تۇعىرىندا ادىلدىك، ادىلەتتىلىك ٴۇنىن ۇزدىكسىز تاراتتى:

— حالىقاراداعى ىستەردى شەشۋدە ايتىلمىس ”ناقتى قۋات ورنىن“ نەگىزگە الۋعا بولمايدى؛

— ايتىلمىس ”ەرەجە“ دەگەندى جەلەۋ ەتىپ حالىقارالىق ٴتارتىپتى ٴبۇلدىرۋ، قارسىلاسۋ جانە بولشەكتەۋشىلىك تۋدىرۋ ارەكەتىنە قارسى تۇرۋ كەرەك؛

— ۇقىق ادىلدىگىن، وراي ادىلدىگىن، قاعيدا ادىلدىگىن ۇزدىكسىز جەبەگەن ورتاق قۇلشىنىس بارىسىندا ادامزات قوعامىنىڭ وسىزاماندانۋىن ىلگەرىلەتۋ كەرەك...

ٴتوراعا شي جينپيڭ باستاماشىلدىقپەن دارىپتەگەن ۇستانىمىمەن ۇندەسىپ، 2024 ـ جىلى شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ استانا باسشىلار ماجىلىسىنەن كەيىن جاريالانعان استانا جارناماسىندا دۇنيە ٴجۇزىنىڭ ادىلدىگىن، تاتۋلىعىن، دامۋىن ىنتىماقتاسا بىرگە جەبەۋ باستاماسى، تاتۋ كورشىلىك، ٴوزارا سەنىمدىلىك جانە سەرىكتەستىك قارىم ـ قاتىناس پرينسيبى مالىمدەمەسى سياقتى 3 جەتىستىك حۇجاتى ”ىنتىماقتاسامىز، بولشەكتەنبەيمىز، سەلبەسەمىز، قارسىلاسپايمىز، ادىلدىكتى جاقتايمىز، زورەكەر بولمايمىز دەيتىن كۇشتى ٴداۋىر ٴۇنىن“ بىرگە جاڭعىرتتى.

بيىل جۇڭگو حالقىنىڭ جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى سوعىسى جانە دۇنيە جۇزىلىك فاشيزمگە قارسى سوعىس جەڭىسىنىڭ 80 جىلدىعى، سونداي ـ اق بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمى قۇرىلعاندىعىنىڭ 80 جىلدىعى. شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى تيانجين باسشىلار ماجىلىسىنەن بۇرىن ٴتوراعا شي جينپيڭ كوپتەگەن ورىنداردا حالىقارالىق ادىلدىكتى، تۋراشىلدىقتى قورعايتىن بەرىك تۇرعىسىن ٴبىلدىردى.

”حالىقاراداعى سىڭار جاقتىلىقتىڭ كەرى اعىنى مەن وكتەمدىك، زورەكەرلىك ارەكەتى الدىندا، جۇڭگو جاق رەسەي جاقپەن بىرگە دۇنيە جۇزىندەگى ٴىرى ەل جانە بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمى حاۋىپسىزدىك القالار كەڭەسىنىڭ تۇراقتى القا ەلى بولۋ ەرەكشە جاۋاپكەرشىلىگىن مىندەتىنە الىپ، كوكىرەك كەرە جاۋاپكەرشىلىك ارقالاپ، دۇنيە جۇزىلىك 2 ـ سوعىس جونىندەگى دۇرىس تاريح كوزقاراسىن بىرگە اسقاقتاتىپ، بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمىنىڭ بەدەلى مەن ورنىن قورعايدى“، 5 ـ ايدا ٴتوراعا شي جينپيڭ ماسكەۋدە رەسەي زۇڭتۇڭى پۋتينمەن كەڭەسكەندە وسىلاي دەپ باسا دارىپتەدى.

”بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمى، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى سياقتى كوپ جاقتى جۇلگەلەردە سايكەسۋدى جانە سەلبەسۋدى ونان ارى كۇشەيتىپ، زورەكەرلىككە، وكتەمدىككە، وزبىرلىققا بىرگە قارسى تۇرىپ، حالىقارالىق ادىلدىكتى، تۋراشىلدىقتى قورعاۋ كەرەك“، 6 ـ ايدا ٴتوراعا شي جينپيڭ بەيجيڭدە بەلورۋسسيا زۇڭتۇڭى لۋكاشەنكومەن كەزدەسكەندە وسىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى.

بىرگە اقىلداسۋعا، بىرگە قۇرۋعا، بىرگە يگىلىكتەنۋگە تاباندى بولىپ، ەكونوميكانىڭ جاھاندانۋىنىڭ اناعۇرلىم جالپىعا ٴتيىمدى، سيىسىمدى بولۋىنا مۇمكىندىك جاسادى —

2025 ـ جىلى 4 ـ ايدىڭ 10 ـ كۇنى شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى جاريالاعان ٴبىر مالىمدەمە ادامداردىڭ كەڭ كولەمدە نازارىن اۋداردى:

”اشىق دۇنيە ٴجۇزى ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىن جەبەۋگە كۇش سالۋ“، ”دۇنيە جۇزىلىك ساۋدا ۇيىمىن وزەك ەتكەن كوپ جاقتى ساۋدا ٴتۇزىلىسىن باتىل قورعاۋ جانە كۇشەيتۋ“، ”دۇنيە جۇزىلىك ساۋدا ۇيىمى جۇلگەسىندە دامۋ كەڭەستىك تاقىرىبىن تالقىلاۋدى كۇشەيتۋدىڭ ماڭىزدى ٴمانىن قايتالاي دارىپتەۋ“ ...

ٴىشىنارا ەلدەر قيت ەتسە كەدەن باجىسى سويىلىن سەرمەپ، حالىقارالىق ەكونوميكا ـ ساۋدا ٴتارتىبىن بۇلدىرگەن كەزدە، ەۆروپا - ازيا قۇرلىعىنىڭ %60تەن استام جەر كولەمىن قامتىعان، جان سانى دۇنيە ٴجۇزىنىڭ جارتىسىنا جۋىعىن يەلەيتىن شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى سىڭار جاقتىلىق، قورعامپازدىق كەرى اعىنىن باتىل تەجەپ، كوپ جاقتى ساۋدا ٴتۇزىلىسىن تۋى ايقىن تۇردە قولداپ، وزگەرىستەگى دۇنيە جۇزىندە شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ اسقاق ٴۇنىن تاراتتى.

ۋاقىت — ادال ەستەلىككە الۋشى.

شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى قۇرىلعان العاشقى كەزدە ٴارقايسى مۇشە ەلدەر ”ٴتۇرلى فورماداعى وڭىرلىك ەكونوميكالىق سەلبەستىكتى قولداپ جانە وعان دەم بەرىپ، ساۋدا مەن قارجى قوسۋدىڭ قولايلىلانۋىن ىلگەرىلەتىپ، تاۋاردىڭ، كاپيتالدىڭ، قىزمەت وتەۋدىڭ جانە تەحنولوگيانىڭ ەركىن اينالىمعا ٴتۇسۋىن بىرتىندەپ جۇزەگە اسىرۋ“ جونىندە ۋادە بەرىپ، اشىق، سيىسىمدى بولۋ جانە گۇلدەنۋ، دامۋ سىندى ورتاق تالپىنىستى ايگىلەدى.

”ٴبىز دامۋ ستراتەگيالارىنىڭ ٴتۇيىلىسۋىن جەبەپ، بىرگە اقىلداسۋ، بىرگە قۇرۋ، بىرگە يگىلىكتەنۋ پرينسيبىن نەگىزگە الىپ، ’ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جول‘ قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتىپ، وڭىرلىك ساۋدانىڭ قولايلىلانۋ ٴۇردىسىن تەزدەتۋىمىز كەرەك“، ”ساۋدانىڭ ەركىن، قولايلى بولۋىن قولدايتىن ورتاق ٴۇندى جاڭعىرتىپ، الەمدىك كوپ جاقتى ساۋدا ٴتۇزىلىسىن قورعاۋىمىز كەرەك“، ”كاسىپ سالاسى تىزبەگىنىڭ، قامداۋ تىزبەگىنىڭ ورنىقتىلىعىن، ىركىلىسسىزدىگىن قورعاپ، وڭىرلىك ەكونوميكانىڭ ىشكى قوزعاۋشى كۇشىن قاۋلاتۋىمىز كەرەك“... ٴتوراعا شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى جاريالاۋى ٴار ەلدى جالپىعا ٴتيىمدى، سيىسىمدى ەكونوميكانىڭ جاھاندانۋىمەن بۇلجىماي قاۋىشىپ، ٴوزارا پايدا جەتكىزۋ سەلبەستىگى بارىسىندا ٴبىرىن ـ ٴبىرى تابىسقا كەنەلتۋگە جىگەرلەندىردى.

«شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ ساۋدانى قولايلىلاندىرۋ كەلىسىمىن» كەڭەسىپ جاساسۋدان «شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنا مۇشە ەلدەردىڭ ۇزاق ۋاقىت تاتۋ كورشىلىك، دوستىق سەلبەستىك ەرەجەسىنىڭ» بولاشاق 5 جىلداعى اتقارۋ باعدارناماسىن جاساۋدى دارىپتەۋگە دەيىن، ونان حالىقارالىق ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگىن قورعاۋ، حالىقارالىق استىق حاۋىپسىزدىگىن قورعاۋ، كليمات وزگەرىسىنە توتەپ بەرۋ، قامداۋ تىزبەگىنىڭ حاۋىپسىزدىگىن، ورنىقتىلىعىن، كوپ نەگىزدەنۋىن قورعاۋ سياقتىلار جونىندەگى كوپتەگەن مالىمدەمەنى جاريالاۋعا دەيىن... شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنداعى ەلدەر سەلبەستىك اۋەلگى ماقساتىنان جازباي، بىرگە يگىلىككە كەنەلۋدىڭ داڭعىل جولىندا قاتار ىلگەرىلەدى.

جەر شارىنىڭ وڭتۇستىگىن ىنتىماقتاستىرىپ جانە باستاپ، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋعا تەلەگەي كۇش ـ قۋات ۇيىستىردى —

شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى مەن جەر شارىنىڭ وڭتۇستىگى ٴبىر ـ بىرىنەن بولىنبەيدى. جەر شارىنىڭ وڭتۇستىگىنىڭ توپتىق ەڭسە كوتەرۋىنە ىلەسە، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ سەلبەستىك كومەسكى كۇشى دە بارعان سايىن كۇشەيىپ، كۇن سايىن ٴادىل دە ۇيلەسىمدى الەمدىك باسقارۋ جۇيەسىن قۇرۋدا كەم بولسا بولمايتىن ماڭىزدى كۇشكە اينالىپ كەلەدى. كوپتەگەن ەل جۇڭگو جاقپەن بىرگە الەمدىك دامۋ باستاماسىن، الەمدىك حاۋىپسىزدىك باستاماسىن، الەمدىك وركەنيەت باستاماسىن امالياتتا ايگىلەپ، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدى قول ۇستاسا ىلگەرىلەتتى.

”الەمدىك باسقارۋدىڭ اناعۇرلىم ادىلەتتى دە ۇيلەسىمدى بەتالىسقا قاراي دامۋىن ىلگەرىلەتىپ، بەيبىتشىلىك قىزىل سيفرىن، دامۋ قىزىل سيفرىن، حاۋىپسىزدىك قىزىل سيفرىن، باسقارۋ قىزىل سيفرىن جويۋ ٴۇشىن ’شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ كۇش ـ قۋاتىن‘ ارناۋى كەرەك“، 2024 ـ جىلى 7 ـ ايدىڭ 4 ـ كۇنى ٴتوراعا شي جينپيڭ استانادا ”شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى +“ ماجىلىسىندە باستاما جاريالادى.

وزگەرىس پەن بىلىقپالىق قاباتتاسقان حالىقارالىق جاعدايدى كوزدەپ، ٴتوراعا شي جينپيڭ الەمدىك دارقاندىقپەن جاۋاپكەرشىلىك ارقالاۋ ارقىلى شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ الەمدىك باسقارۋ جۇيەسى رەفورماسىن كەمەلدەندىرۋگە بەلسەنە ات سالىسۋىن ىلگەرىلەتىپ، جاڭاشا حالىقارالىق قارىم ـ قاتىناس ورناتۋ جانە ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋ جونىندە ”شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى ورتاق تانىمىن“ ۇيىستىرىپ، ”شاڭحاي رۋحىن“ اسقاقتاتاتىن ”شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى ارەكەتى“ ارقىلى ادامزات قوعامىنىڭ دامۋىن، العا باسۋىن ىلگەرىلەتتى.

قازاقستان زۇڭتۇڭى توقايەۆ بىلاي دەپ قارادى: شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ بولاشاعى نۇرلى، ەرەكشە ىقپال كۇشى بار، ”بۇل جۇڭگونىڭ ەڭبەگى“؛ تاجىكستان زۇڭتۇڭى راحمون بىلاي دەدى: تاجىكستان جاق ٴتوراعا شي جينپيڭ العا قويعان جەلىلەس الەمدىك باستامالاردى باتىل قولدايدى ٴارى بەلسەنە تياناقتاندىرۋدى قالايدى، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى سياقتى كوپ جاقتى جۇلگەدەگى سايكەسۋدى، سەلبەسۋدى قويۋلاتادى؛ ٴۇندىستان زۇڭليى مودي مىنانى ٴبىلدىردى: جۇڭگوعا بارىپ شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى تيانجين باسشىلار ماجىلىسىنە قاتىناسۋدى ٴارى ٴتوراعا شي جينپيڭمەن ديدارلاسۋدى اسىعا كۇتەمىن، ٴۇندىستان جاق جۇڭگو جاقتىڭ شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ كەزەكتى ٴتوراعا ەلى رەتىندەگى قىزمەتتەرىن بار كۇشپەن قولدايدى؛ قىرعىزستان زۇڭتۇڭى جاپاروۆ مىناعان سەنەدى: تيانجين باسشىلار ٴماجىلىسى شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ دۇنيە ٴجۇزى ساحناسىنداعى ورنىن ونان ارى بەكەمدەۋگە تىڭ قۋاتتى قوزعاۋشى كۇش قوسادى؛ رەسەي زۇڭتۇڭى پۋتين بىلاي دەدى: قازىرگى تاڭداعى دۇنيە جۇزىندە كەرى قايتارۋعا كەلمەيتىن جىلدام وزگەرىس تۋىلۋدا، مۇنىڭ شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ حالىقارالىق ىستەردە بەلسەندى، ىرىقتى رولىن ساۋلەلەندىرۋىن قاجەت ەتەتىندىگى داۋسىز ...

جەل وڭىنان تۇرىپ جەلكەن كەرىلىپ، كوكجيەك ۇزدىكسىز كەڭەيە ٴتۇستى.

”شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ كەزەكتى ٴتوراعا ەلى رەتىندە، جۇڭگو ٴارقايسى مۇشە ەلمەن بىرگە بيىلعى تيانجين باسشىلار ٴماجىلىسىن وراي ەتىپ، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىن نىعايتىپ، كۇشەيتىپ، جاڭا دامۋ، جاڭا تابىس، جاڭا بەينە ايگىلەۋدى قالايدى“.

تيانجين باسشىلار ٴماجىلىسى شىمىلدىعىن اشقالى تۇر، جۇڭگو جاقتىڭ ٴتوراعا ەل قىزمەتى ەڭ جوعارى ورلەۋدى قارسى الاتىن بولادى.

بۇل كوركەم كارتينانى بىرگە كەسكىندەيتىن باسشىلار ٴماجىلىسى — ٴتوراعا شي جينپيڭ جۇڭگو جاقتىڭ شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ ”شاڭحاي رۋحىن“ اسقاقتاتۋ، ٴداۋىر بورىشىن ەرلىكپەن ارقالاۋ، حالىقتىڭ تىلەگىنە جاۋاپ قايتارۋ جونىندەگى جاڭا ويىن، جاڭا قۋاتتاماسىن بايىمدايدى، جۇڭگو جاقتىڭ شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن، جان ـ جاقتى سەلبەستىك جاساۋىن قولداۋداعى جاڭا شارالارىن، جاڭا ارەكەتتەرىن جاريالايدى، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ دۇنيە جۇزىلىك 2 ـ سوعىستان كەيىنگى حالىقارالىق ٴتارتىپتى سىندارلى قورعاۋداعى، الەمدىك باسقارۋ جۇيەسىن كەمەلدەندىرۋدەگى جاڭا ادىستەرىن، جاڭا جولدارىن العا قويادى.

بۇل سونداي ـ اق سەلبەستىك ورتاق تانىمىن ۇيىستىراتىن ٴبىر رەتكى باسشىلار ٴماجىلىسى — ٴتوراعا شي جينپيڭ باسقا مۇشە ەلدەردىڭ باسشىلارىمەن «تيانجين جارناماسىنا» بىرگە قول قويىپ جانە جاريالاپ، «شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ بولاشاق 10 جىلداعى دامۋ ستراتەگياسىن» بەكىتىپ، دۇنيە جۇزىلىك فاشيزمگە قارسى سوعىس جەڭىسىنىڭ جانە بىرلەسكەن مەملەكەتتەر ۇيىمى قۇرىلعاندىعىنىڭ 80 جىلدىعى مالىمدەمەسىن جاريالاپ، حاۋىپسىزدىك، ەكونوميكا، گۋمانيتارلىق ىستەر سەلبەستىگىن كۇشەيتۋ جونىندەگى ٴبىر قىدىرۋ جەتىستىك حۇجاتتارىن ماقۇلداپ، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ بولاشاق دامۋىنا ايقىن بەتالىس كورسەتەدى.

كۇش بىرىكسە جەڭبەس شايقاس جوق، اقىل بىرىكسە الىنباس قامال جوق. ٴتوراعا شي جينپيڭ مەن ٴار جاق باسشىلارىنىڭ بىرگە كەسكىندەۋىندە تيانجين باسشىلار ٴماجىلىسىنىڭ دوستىق رايلى، ىنتىماقتى، جەتىستىگى مول ٴبىر كەزەكتى سالتاناتتى جينالىس بولاتىندىعى ٴارى تاريحقا جازىلاتىندىعى داۋسىز، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ اناعۇرلىم ىنتىماقتى، اناعۇرلىم ىستەستىك جاساساتىن، اناعۇرلىم ومىرشەڭ كۇشكە تولى، اناعۇرلىم ىسكەرلىك كورسەتەتىن جوعارى ساپالى دامۋ جاڭا كەزەڭىنە قادام تاستاپ، اناعۇرلىم نۇرلى بولاشاقتى ايگىلەيتىندىگى داۋسىز.

”شاڭحاي رۋحىن“ جەتەكشى ەتىپ شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدىڭ كوركەم بولاشاعىنا اتتانۋ سىندى اۋەلگى ماقساتىمىز بەكەم؛ بولاشاق ايبىنمەن اشىلۋدا!

(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 8 ـ ايدىڭ 28 ـ كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)