821
BÖLÜM3BÖLÜM2BÖLÜM4BÖLÜM5BÖLÜM6BÖLÜM7BÖLÜM8BÖLÜM9BÖLÜM10BÖLÜM11BÖLÜM12BÖLÜM
Yabancı uyruklular ve vergi
Belli koşullar altında yabancı ülke vatandaşları da Japonya’da vergi öderler. Örneğin aşağıda
belirtilen durumlarda vergi ödenmesi zorunluluğu vardır.
• Japonya’da çalışıp gelir elde etmeniz durumunda,
→ Gelir vergisi (shotokuzei) ödenmesi gerekir
• 1 Ocak tarihi itibariyle Japonya’da ikamet adresiniz mevcutsa,
→ İkamet vergisi (juminzei) (bir önceki yılın gelirine göre belirlenir).
Ayrıca günlük hayatta, otel, restoran vb. yerlerde tüketim vergisi alınmaktadır.
Ulusal ve yerel vergiler
Japonya’da vergiler ödendikleri yere göre ulusal ve yerel vergiler olarak ikiye ayrılmaktadır.
• Ulusal vergiler, devlete ödenen vergilerdir. En tipik ulusal vergi örneği gelir vergisidir.
• Yerel vergiler, belediye, valilik gibi yerel yönetimlere ödenen vergilerdir. En tipik yerel vergi örneği
ikamet vergisidir.
GELİR VERGİSİ (SHOTOKUZEİ)
Gelir vergisi, bir bireyin 1 Ocak - 31 Aralık tarihleri arasında bir yıl boyunca elde ettiği geliri
üzerinden alınan bir vergidir. Gelir vergisi;
i. Gelir - giderler vb. = Net gelir (A)
ii. Net gelir (A) - kesintiler (bakınız 1.3) = Vergilendirilebilir gelir (B)
iii. Vergilendirilebilir gelir (B) ×ばつ vergi oranı
formülüyle hesaplanır
Vergi oranı, vergilendirilebilir gelir (B) arttıkça kademeli olarak yükselir.
Püfnoktası1 8 BÖLÜM VERGİ SİSTEMİ831
BÖLÜM3BÖLÜM2BÖLÜM1BÖLÜM5BÖLÜM6BÖLÜM7BÖLÜM8BÖLÜM9BÖLÜM10BÖLÜM11BÖLÜM12BÖLÜM
8 VERGİ SİSTEMİ
1-1 VERGİMÜKELLEFİVEVERGİLENDİRİLEBİLİRGELİRİNKAPSAMI
Gelir vergisine tabi gelir aralığı aşağıda açıklanan ikamet türlerine göre değişmektedir.
(1) MUKİM
Japonya'da kayıtlı bir adresi yani "ikametgâhı" olan veya bugüne kadar bir yıldan fazla ikamet
adresi haricinde (geçici ikamet) bir yerde ikamet etmiş olan kişiler ((2)’de açıklanan daimî
ikameti olmayan kişiler hariç) "mukim" olarak nitelendirilir.
→ Mukimlerin Japonya içinde ve dışında kazandıkları tüm gelirler, gelir vergisine tabidir.
İkamet (jusho) ve geçici ikamet (kyosho) kavramları
• İkametgâh (jusho): Bir kişinin yaşamının temelini teşkil eden merkezi ifade eder. Bir kişinin
Japonya'da çalışıp çalışmadığı, eş, çocuk ve anne babanın Japonya’da yaşayıp yaşamadığı gibi nesnel
koşullara bakılarak tespit edilir.
•
Geçici ikametgâh (kyosho): Bir kişinin makul bir süre sürekli olarak ikamet ettiği ancak yaşamının
temeli ve merkezi olarak nitelendirilmeyen bir yeri ifade eder.
(2) DAİMÎ OLMAYAN MUKİM KİŞİLER
Yukarıda (1)'de tanımlanan mukim kapsamında, Japonya uyruklu olmayan ve son 10 yıl içinde
Japonya'da ikamet ettiği sürenin toplamı beş yıl veya daha az olan kişiler, "daimî olmayan
mukim" olarak adlandırılır.
→ Bu kişilerin, 1) Japonya dışında kazandıkları gelirler haricindeki tüm gelirleri ve 2)
Japonya'da ödenen veya Japonya'ya gönderilen yurtdışı gelirleri gelir vergisine tabidir.
(3) MUKİM OLMAYAN KİŞİLER
İkametgâhının yurtdışında olması gibi nedenlerle, mukim veya daimî olmayan mukim olarak
nitelendirilemeyen kişiler "mukim olmayan kişi" olarak nitelendirilir.
→ Yalnızca Japonya'da kazanılan maaş, ücretler, hizmet ve çalışma karşılığında alınan
tazminat ve sair ödemeler gelir vergisine tabidir.
Püfnoktası841
BÖLÜM3BÖLÜM2BÖLÜM1BÖLÜM5BÖLÜM6BÖLÜM7BÖLÜM8BÖLÜM9BÖLÜM10BÖLÜM11BÖLÜM12BÖLÜM
8 VERGİ SİSTEMİ
1-2 GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİ VE ÖDEMESİ
Gelir vergisi beyannamesi, o yıl içinde elde edilen gelir miktarının ve bu matraha tekabül eden
gelir vergisinin mükellefin kendisi tarafından hesaplanan ve beyan süresi içinde vergi dairesine
beyanname verilmesi ve stopaj (bkz. 1.4) olarak ödenmiş vergilerin hesaplanmasıyla belirlenir. Bu
işleme vergi beyannamesi vermek denilir.
(1) VERGİ BEYANNAMESİ VERMESİ GEREKEN KİŞİLER
Sabit gelirlilerin; çoğunluğunun maaş ve ücretleri gelir vergisi ve stopaj (bkz. 1.4) düşüldükten
sonra ve takvim yılının sonundaki maaşları fark düzeltmesi (bkz. 1.4) yapılarak kendilerine ödendiği
için beyanname vermelerine gerek yoktur.
Ancak, aşağıdaki kişilerin temel olarak vergi beyannamesi vermesi gerekmektedir.
• Bir yerden maaş alan ve maaş veya emekli aylığı geliri dışındaki gelirlerinin toplamı 200.000
yeni aşan kişiler,
• İki veya daha fazla yerden maaş alan ve yıl sonunda fark düzeltmesi yapılmamış maaş geliri
ile maaş veya emekli aylığı dışındaki gelirlerinin toplamı 200.000 yeni aşan kişiler,
• Maaş haricinde, ticari girişim veya hisse-tahvil vb. kaynaklı gelir elde eden ve gelir vergisi
hesaplaması sonucu vergi tahakkuk eden kişiler,
Vergi tahakkuk eden kişilerin son ödeme tarihine kadar vergilerini bizzat ödemekle
mükelleftirler (Vergi dairelerinden tahakkuk eden vergi faturası gönderilmemektedir).
Gelir vergisi ödemeleri aşağıdaki şekilde yapılabilir:
i. Banka havalesi,
ii. Direkt ödeme (e-Tax ile banka havalesi) veya internet
bankacılığı,
iii. İnternet üzerinden kredi kartı ile ödeme,
iv. Nakit ödeme (banka, postane, market veya vergi dairesi
vezneleri),
(2) BEYANNAME VERMEK SURETİYLE VERGİ İADESİ ALABİLECEK
KİŞİLER
• Vergiden düşme (bkz. 1.3) vb. sonucu, kaynağında ödenmiş stopaj (bkz. 1.4) vergisi vb.
sonucu fazla ödeme yapılmışsa beyanname vermek suretiyle gelir vergisi iade alınır. İade
ödemeleri posta veya banka hesabına havale edilir.
• Stopaj vb. sonucu fazladan ödenmiş gelir vergisi yoksa vergi iadesi yapılmaz.
(3) BEYANNAME VERME VE ÖDEME DÖNEMİ
Her vergi yılı için beyanname danışma ve beyanname verme dönemi takip eden yılın 16
Şubatından 15 Martına kadar olan süredir.
* Vergi daireleri hafta sonu ve resmî tatillerde kapalıdır.
* 15 Mart hafta sonuna denk gelirse, 15 Marttan sonraki ilk iş günü son beyanname verme ve son ödeme
günüdür.851
BÖLÜM3BÖLÜM2BÖLÜM1BÖLÜM5BÖLÜM6BÖLÜM7BÖLÜM8BÖLÜM9BÖLÜM10BÖLÜM11BÖLÜM12BÖLÜM
8 VERGİ SİSTEMİ
(4) JAPONYA’DAN AYRILMANIZ DURUMUNDA
• Japonya'dan ikametgâh kaydını sildirerek ayrılmanız durumunda, prensip olarak ülkeden
çıkış yapmadan önce o yıla ait gelirinizle ilgili yılsonu düzeltmesinin yapılması gerekmektedir.
• (1)’de açıklandığı şekilde vergi beyannamesi verilmesi ve vergi ödemesinin yapılması
gerekiyorsa, bunların mükellef Japonya'dan ayrılmadan önce yapılması gerekmektedir.
• Mükellefin Japonya’dan ayrıldıktan sonra beyanname vermesi veya vergi ödemesi gereken
durumlarda, mükellefin Japonya'da ikamet eden vergi işlemlerini yönetecek bir kişi seçerek
"Mükellefin Vergi İşlemlerini Yönetecek Kişi Bildirimi (nozei kanrinin no todokedesho)" formunu
yetkili vergi dairesine iletmesi gerekmektedir. Bu şekilde vekil tayin edilen kişi, mükellef adına
vergi işlemlerini takip edebilir.
1-3 BAŞLICA VERGİ İNDİRİMLERİ
Kişilerinkişiseldurumudikkatealınarak,aşağıdakidurumlardagelirvergisininhesaplanmasında
belirli bir meblağ vergiden düşülür ( bkz. 1'deki formül).
Keza, mukim olmayan kişiler (bkz. 1.1.3) , için sınırlı bazı vergi indirimi türleri uygulanabilir.
(1) AİLESİNİ EKONOMİK OLARAK DESTEKLEYENLER
• Bir aile ferdini maddi olarak destekliyor olmanız ve bu kişinin toplam gelirinin 480.000
Yenden (2019'dan önce 380.000 Yen) daha az olması gibi bir takım koşullar sağlanıyor ise,
gelir vergisi hesaplamasında belirli bir meblağ vergiden düşülebilir.
• Desteklenen aile ferdi mukim olmayan kişi (bkz. 1.1.3) konumundaysa, bu kişi ile mükellefin
aile bağını belgeleyecek evrakın (nüfus kayıt örneği (koseki) vb.) ve mükellefin bu kişiye baktığını
belgeleyecek evrakın (bankadan alınacak havale belgeleri vb.) vergi beyannamesi ekinde teslim
edilmesi yahut beyanname verilirken gösterilmesi gerekmektedir.
• 2023 yılından itibaren bakmakla yükümlü olduğu aile ferdinin 30 ile 69 yaşı aralığında ve
mukim olmayıp aşağıdaki koşulların hiç birini karşılamıyorsa, vergi indiriminden yararlanamaz.
i. Söz konusu aile ferdinin yurtdışında okuması nedeniyle Japonya’da ikamet etmiyor
olması.
ii. Söz konusu aile ferdinin engelli olması.
iii. Söz konusu aile ferdine yaşam veya eğitim masrafı için yılda 380,000 yenden fazla
ödüyor olmanız.
(2) EVLİ OLANLAR
• Mükellef evli ise ve belli bazı koşulları karşılıyorsa belirli bir meblağda vergi indiriminden
faydalanabilir.
• Mükellefin eşi mukim olmayan kişi konumundaysa (bkz. 1.1.3), bu kişi ile mükellefin evlilik
bağını belgeleyecek evrakın (nüfus kayıt örneği (koseki) vb.) ve mükellefin bu kişiye baktığını
belgeleyecek evrakın (bankadan alınacak havale belgeleri vb.) vergi beyannamesi ekinde teslim
edilmesi yahut beyanname verilirken gösterilmesi gerekmektedir.861
BÖLÜM3BÖLÜM2BÖLÜM1BÖLÜM5BÖLÜM6BÖLÜM7BÖLÜM8BÖLÜM9BÖLÜM10BÖLÜM11BÖLÜM12BÖLÜM
8 VERGİ SİSTEMİ
(3) SOSYAL GÜVENLİK SİGORTASI PRİMLERİ ÖDEYENLER
Mükellefin kendisinin yahut birlikte yaşadığı eşi veya diğer aile bireylerinin sosyal güvenlik
primlerini (sağlık sigortası, emeklilik sigortası, çalışanlar için emeklilik sigortası vb.) ödeyen
mükellef, ödediği primlere ilişkin gelir vergisi indiriminden faydalanabilir.
(4) HAYAT SİGORTASI VB. ÖDEYENLER
Mükellef belirli bir miktar hayat sigortası primi, uzun vadeli bakım ve sağlık sigortası primi,
isteğe bağlı emeklilik sigortası primi ödemiş ise belirli bir meblağda gelir vergisi indiriminden
faydalanabilir.
(5) TEDAVİ GİDERLERİ
Mükellef, mükellefin kendisinin yahut birlikte yaşadığı eşinin veya diğer aile bireylerinin sağlık
harcaması belirli bir meblağı aştığında, yapılan sağlık harcamasının miktarıyla mütenasip gelir
vergisi indiriminden faydalanabilir.
1-4 STOPAJ VE YILSONU DÜZELTMESİ
• Maaşlı çalışan yabancı uyruklu kişiler, işverenlerinden maaşlarını alırlarken gelir vergisi
maaşlarından kesilir (kaynağında kesinti, stopaj).
• Takvim yılının son maaşında gelir vergisi ayarlaması (yılsonu düzeltmesi) yapılır.
• İşveren tarafından, maaş meblağının vb. kayıtlı olduğu maaş ve kesintileri gösteren bordro
(gensenchoshuhyo) çalışana verilir.
1-5 İSTİSNAİ VERGİ ANTLAŞMALARI
Ülkeniz ile Japonya arasında bir vergi anlaşması varsa, belirli koşulların sağlanması durumunda
gelir vergisi muafiyeti veya indirimi mümkün olabilmektedir.871
BÖLÜM3BÖLÜM2BÖLÜM1BÖLÜM5BÖLÜM6BÖLÜM7BÖLÜM8BÖLÜM9BÖLÜM10BÖLÜM11BÖLÜM12BÖLÜM
8 VERGİ SİSTEMİ
İKAMET VERGİSİ
(JUMİNZEİ)
2-1 İKAMET VERGİSİNİN TANIMI
• 1 Ocak itibariyle ikamet kaydınızın bulunduğu (veya geçmişte bulunmuş olduğu) belediyeye
ve vilayete ödenen vergidir.
• Bir önceki yılın 1 Ocak - 31 Aralık tarihleri arasında işverenden alınan maaş vb. gelir
üzerinden hesaplanan "gelire dayalı pay" ve maaş vb. gelirden bağımsız olarak belirlenen "kişi
başına düşen sabit pay"dan oluşmaktadır.
• Vilayete ödenmesi gereken ikamet vergisi, belediyeye ödenmesi gereken ikamet vergisi ile
birlikte belediyeye ödenir.
2-2 İKAMET VERGİSİ ÖDEMELERİ
• İkamet vergisi iki şekilde ödenebilir.
i. Özel ödeme: İşveren, brüt maaşınızdan kesinti yaparak sizin yerinize belediyeye öder.
Şirket, fabrika vb. çalışanları için bu yöntem esas olup, ayrıca şahsen belediyeye bir
ödeme yapılmasına gerek yoktur.
ii. Normal ödeme: Belediyeden "ikamet vergisi faturası" gönderilir. Bu faturayla birlikte
belediyeye gidilerek (*) ödeme yapılır
* Bazı yerlerde posta havalesi yahut marketlerde ödeme yapmak mümkün olabilir. Böyle bir durumda bu bilgi
belediyeden gönderilen fatura üzerinde belirtilir.
2-3 DİĞER HUSUSLAR
• Aşağıdaki hususlara dikkat etmek gerekir.
i. Bu vergi önceki yılın 1 Ocak - 31 Aralık tarihleri için ödenmektedir. Dolayısıyla 2 Ocak
tarihinde Japonya’dan ayrılacak olsanız bile ödenmesi gerekmektedir.
ii. Özel ödeme yöntemiyle (bkz. 2.2.1) ikamet vergisini ödeyen bir kişi, işten ayrılması
durumunda ödenmeyen ikamet vergisini normal ödeme yöntemiyle (bkz. 2.2.2) ödemek
zorundadır. Ancak, işverenden, ikamet vergilerinizin bakiye kısmını son maaşınızdan
veya iş sonu tazminatınızdan düşerek belediyeye ödemesini talep edebilirsiniz.
iii. Japonya'dan ayrılacağınız tarihe kadar ikamet verginizi ödeyemeyecekseniz,
Japonya'dan ayrılmadan önce Japonya'da yaşayan bir kişiyi sizin yerinize vergi işlemlerini
takibe yetkili kılarak (vergi işlem temsilcisi) buna ilişkin vekâletnamenizi belediyeye
ulaştırmanız gerekmektedir.2881BÖLÜM3BÖLÜM2BÖLÜM1BÖLÜM5BÖLÜM6BÖLÜM7BÖLÜM8BÖLÜM9BÖLÜM10BÖLÜM11BÖLÜM12BÖLÜM
8 VERGİ SİSTEMİ
TÜKETİM VERGİSİ (SHOHİZEİ)
Japonya'da mal ve hizmet alımında ödenen tüketim vergisi oranı
%10 olmakla birlikte alkollü içkiler ve restoranlarda yenen yemekler
haricindeki, gıda ve içecek satın alındığındaki vergi oranı %8’dir (İndirimli
vergi oranı).
TAŞIT VERGİLERİ
4-1 MOTORLU VE HAFİF MOTORLU TAŞIT VERGİLERİ
(1) MOTORLU VE HAFİF MOTORLU TAŞITLARDA
ÇEVRESEL PERFORMANSA DAYALI VERGİ İNDİRİMİ
Bir otomobil veya hafif motorlu taşıt aldığınızda, motorlu taşıt vergisi
veya çevresel performansa dayalı vergi indirimi bulunan hafif motorlu taşıtlar vergisi ödemeniz
gerekmektedir.
(Çevresel performans indirimi araçların yakıt tüketimi gibi değişkenlere göre farklılık
göstermektedir.)
(2) MOTORLU VE HAFİF MOTORLU TAŞITLARDA VERGİ İNDİRİMİ
Motorlu taşıtınız varsa
1 Nisan itibari ile motorlu taşıtı (660cc üzeri) olan kişiler, aracın türüne göre motorlu taşıt
vergisi ödemek zorundadırlar. (*)
(Motorlu taşıt vergisi, aracın motor hacmine ve diğer özelliklerine göre belirlenmektedir.)
* Ödenecek verginin miktarı ve nasıl ödeneceği konusunda açıklamalar belediyeden gönderilecek belgelerde yer
almaktadır.
Hafif motorlu taşıtınız varsa
1 Nisan itibari ile motorlu taşıtı olan kişiler, hafif motorlu taşıt vergisi ödemek zorundadırlar. (*)
(Motorlu taşıt vergisi, aracın motor hacmine ve diğer özelliklerine göre belirlenmektedir.)
* Ödenecek verginin miktarı ve nasıl ödeneceği konusunda açıklamalar belediyeden gönderilecek belgelerde yer
almaktadır.
4-2 TAŞIT AĞIRLIK VERGİSİ
Araç muayenesinde, motorlu araç ve hafif motorlu aracın ağırlığına göre motorlu taşıt vergisi
alınmaktadır.34891
BÖLÜM3BÖLÜM2BÖLÜM1BÖLÜM5BÖLÜM6BÖLÜM7BÖLÜM8BÖLÜM9BÖLÜM10BÖLÜM11BÖLÜM12BÖLÜM
8 VERGİ SİSTEMİ
EMLAK VERGİSİ
• 1 Ocak tarihi itibariyle aşağıdakilerden birine sahip olan kişiler bunların vergisini ödemekle
mükelleftirler
i. arazi ii. bina iii. amortismana (aşınma payı) tabi varlıklar
• Amortismana tabi varlık sahipleri beyanname vermek zorundadırlar.
• Vergi miktarı, taşınmazların değerine göre yerel idareler tarafından hesaplanır.
• Emlak vergisi, taşınmazların bulunduğu belediyeye ödenir.
VERGİ KONUSUNDA DANIŞILABİLECEK
YERLER
6-1 ULUSAL VERGİLER
Ulusal vergiler hususunda aşağıdaki yerlerden bilgi alınabilir.
(1) ÇAĞRI MERKEZLERİ
Ulusal vergiler hakkında danışma hattı olan aşağıdaki "çağrı merkezlerinde" İngilizce
bilgilendirme de yapılmaktadır.
• Tokyo Ulusal Vergilendirme Bürosu Telefon Danışma Merkezi: 03-3821-9070
• Osaka Ulusal Vergilendirme Bürosu Telefon Danışma Merkezi: 06-4965-8298
• Nagoya Ulusal Vergilendirme Bürosu Telefon Danışma Merkezi 052-971-2059
(2) VERGİ HAKKINDA SIKÇA SORULAN SORULAR:
Aşağıdaki bağlantıdan sıkça sorulan sorulara yanıtları görebilirsiniz.
https://www.nta.go.jp/english/taxes/index.htm
(3) ULUSAL VERGİ AJANSI
Ulusal vergiler hakkında beyanname, ödeme gibi konularda aşağıdaki bağlantıdan ayrıntılı
bilgi alabilirsiniz.
Ayrıntılara aşağıdaki bağlantıdan erişebilirsiniz:
https://www.nta.go.jp/english/index.htm56901
BÖLÜM3BÖLÜM2BÖLÜM1BÖLÜM5BÖLÜM6BÖLÜM7BÖLÜM8BÖLÜM9BÖLÜM10BÖLÜM11BÖLÜM12BÖLÜM
8 VERGİ SİSTEMİ
6-2 BÖLGESEL VERGİLER
Bölgesel ve yerel vergiler hakkında sorularınız için aşağıdaki şekilde bilgi alabilirsiniz
i. İçişleri ve Haberleşme Bakanlığı internet sayfası
Yabancı uyruklular için bireysel ikamet vergileri hakkında:
https://www.soumu.go.jp/main_sosiki/jichi_zeisei/czaisei/
czaisei_seido/individual-inhabitant-tax.html
ii. Detaylı bilgi için yaşadığınız yerin valilik yahut belediyesine danışınız