1658 VIII 5_15 Erster Rheinbund, Erweiterung um Frankreich - IEG - Institut für Europäische Geschichte Mainz - Institute of European History Print

1658 VIII 5_15 Erster Rheinbund, Erweiterung um Frankreich

[Seite 1]

Alliantz Recess
mit
der Cron Franckreich <...>

der Confoederirten <....>

Unleserliche Textpassage durch Papierschäden.

Maÿntz
Trier
Cölln
Münster
Pfaltz Newburg
Schweden <wegen Bremen.....>

Unleserliche Textpassage durch Papierschäden.

Braunschweig
Hessen

[Seite 2]

Quandoquidem Sacra Christianissima
Regia M[ajes]tas

, ut consors pacis accedit ad foedus,
quod Eminent[issi]mi Ser[enissi]mi et Reverend[issi]mi Principes
ac Domini D[omi]nus Johannes Philippus Mogun-
tinus

Johann Philipp von Schönborn (1605-1673), Kurfürst, (Erz)Bischof von Mainz (1645/47), Würzburg (1642) und Worms (1663). Teilnehmer und Mitgestalter am Westphälischen Friedenskongress.

, D[omi]nus Carolus Casparus Trevirensis

Caspar von der Leyen-Hohengeroldseck (1618-1676), Erzbischof von Trier seit 1652.

, Do[mi]nus
Maximillianus Henricus Coloniensis

Maximilian Heinrich (1621-1688), Kurfürst von Köln, Bischof von Hildesheim und Lüttich, ab 1683 auch Bischof von Münster.

Archiepi-
scopi S[acri] R[omani] Imperii per Germaniam,

Lundorp: Einschub: „per".

Galliam Regnum
Arelatense ac Italiam Archi Cancellarii ac Princi-
pes Electores D[omi]nus Christophorus Bernhardus

Christoph Bernhard von Galen (1606-1678), Kurfürst, seit 1650 Erzbischof von Münster.

Episcopus Monasteriensis, S[acri] Rom[ani] Imp[erii] Princeps
D[omi]nus Philippus Wilhelmus, Comes Palatinus

Philipp Wilhelm (1615-1690), ab 1653 Pfalzgraf, Herzog von Pfalz Neuburg, Herzog von Jülich und Berg, ab 1685 Herzog von Bayern und der Pfalz.

Rheni Dux Bavariæ, Juliaci, Cliviæ et Montium <et>
Regia M[a]j[es]tas Sueciæ

Karl X. Gustav (1622-1660), König von Schweden.

, ut Dux Bremæ et Verdæ et

Lundorp: ac.

D[omi]nus Wismariæ

Lundorp: Einschub: etc.

, D[ominus] D[ominus] D[ominus]

Lundorp: Auslassung.

Augustus

August der Jüngere (1579-1666), Herzog von Braunschweig-Lüneburg-Wolfenbüttel.

, Christia-
nus Ludovicus

Lundorp: Christophorus. Christian Ludwig (1622-1665), Herzog von Braunschweig–Lüneburg-Celle.

et Georgius Wilhelmus

Georg Wilhelm (1624-1705), Herzog von Braunschweig-Lüneburg-Calenberg.

, Duces
Brunsvicenses

Vast: Brunswicenses.

, et Lunæburgenses

Lundorp: Luneburgenses etc.

, nec non D[omi]nus Wil-
helmus Hassiæ Landgravius

Lundorp: Landgraffius etc. Wilhelm VI. (1629-1663), Landgraf von Hessen-Kassel.

, vi Recessus

Lundorp: in Recessu. Vast: ut.

Franco-
furti hujus 1658 anni, die 4./14. Augusti

Allianzresecess. s.dort. Lundorp: 14.

una-
nimiter conventi

Lundorp: convento.

inierunt. Ideo Rex Christia-
nissimus eundem Recessum per omnia omnino com-
probat et juxta ejus tenorem iisdemq[ue] sub condi-
tionibus prædictis Electoribus et Pricipibus
se associat; adeoq[ue] Rex Christianissimus ab unâ,
deinde Electores et Principes foederati ex al-
terâ parte pro communis

Vast: communi.

in S[acro] Imperio tran-

[Seite 3]

quillitatis conservatione bonam inter se se a-
micitiam et mutuæ defensionis corresponden-
tiam iniere, ea<n>demq[ue] præter supradictum ab
omnibus solenniter

initum et acceptatum Reces-
sum singulari hac pactione confirmant et utrinq[ue]
in conditiones infra scriptas porrò convenerunt,
ita tamen ut prout in dicto

Vast: Ita tamen ut in dicto.

Recessu continetur
ad idem foedus liber aditus patere debeat o-
mnibus nullo excepto, reliquis Principibus pacis
consortibus, tum Catholicis tum Augustanæ con-
fessioni addictis.
Sit super pace publicâ Monasteriensi et osna-
bruggensi

Lundorp: Osnabrugensi.

inter Regem Christianiss[i]mum et foe-
deratos Electores et Principes supradictos
omnes et singulos, eorum successores, h<e>redes

Lundorp: hæredes.

et
posteros amica, sincera

Lundorp: syncera.

et firma correspondentia
ac reciproca obligatio in terminis defensivis

Vast: defensionis.

,
ita ut unus alteri omnesq[ue] uni et sic mutuò
sibi inter se si invadantur in suis ditionibus
Instr[umento] Pacis comprehensis assistant modo sequenti:
Defensiva hæc correspondentia ultra non ex-
tendatur, nisi quousq[ue] unum alteri Instru-
mentum pacis obstringit, ex quo securitate
tam publica quam privata Rex Christia-
nissimus et foederati Electores ac Principes

[Seite 4]

quisq[ue] seorsim et junctim omnes fruantur mutuis
auxiliis tuti adversus quoscunq[ue] aggressores et in-
vasores Instrumento Pacis contraventuros.
In specie unus alteri opem ferat contra turba-
tores in eo, quod quisq[ue] correspondentium jure suc-
cessionis aut electionis aut

vi Instr[ument]i Pacis reipsa
possidet. Ex hac servandæ Pacis
conventione particulari nullo modo lædatur quis-
quam, sive intra sive extra Imperium Bella

Vast: Bella.

etiam
Hispano-Gallica inde penitus sint ecxlusa, adeò
ut iis foederati Electores ac Principes implica-
ri nolint, nec quoquomodo teneantur.
Rex Christianissimus foederi huic defensivo
accedit et promittit servare omnibus modis In-
strumentum Pacis et requisitus assistere eis

Lundorp: iis.

, qui
idem servare volunt, quive Electorum tum o-
mnium et singulorum Principum et Imperii or-
dinum jura et libertatem sibi cordi esse sinunt,
contra omnes quotquot voluerint vel tentaverint
eos jmpugnatum ir<e>

Vast: iri.

aut in exercitio jurium liber-
tatumq[ue] suarum impedire.
Rex Christian[issi]mus promittit arma sua nullo modo
applicare vel conferre contra vel in Imperium
aut Electores Principesq[ue] aut eorundem Provin-
cias terrasq[ue] hostiliter incursare aut hybernis

[Seite 5]

contributionib[u]s aliisve quibuscunq[ue] exactionib[u]s
bellicis gravare, easve nullo alio modo turbare
nec permittere, ut in præjudicium S[acri] Rom[ani]

Imperii
vel confoederatorum Electorum ac Principum qui-
cunq[ue] jam sint vel foederi huic accessuri sint, miles
in Galliis aut in Alsatia conscribatur indeq[ue] in
perniciem illorum educatur armave tormenta vel
pulveres tormentarii hostibus ipsorum submittant[ur].
Rex in Specie suos quoq[ue] reliquos foederatos, qui-
cunq[ue] illi sint, vel futuri sint, intra et extra Im-
perium eo disponet ut pariter bonam et stabilem
amicitiam pacemq[ue] servent cum Imperio, Electo-
ribus et Principibus foederatis hisq[ue] ne

Lundorp: non.

nocere
aut præjudicare ullo modo vel directe vel in-
directe velint aut faciant.
Rex Christianissimus in simplo se obligat tum
omnibus foederatis his conjunctim, tum seor<sim>

Lundorp: seorsum.

singulis assistere mille sexcentis pedi-
tibus

Vast: pedibus.

et octingentis equitibus cum conve-
nientibus tormentis bellicis proprijs q[ue] sumptib[u]s
si ipsi ullæve eorum ditiones ubicumq[ue] sit<æ> sint
in Germania hostiliter invadantur vel stati-
vis, hybernis, exactionibus Contributionibus,
transitib[u]s violentis, et executionib[u]s milita-
ribus aliisq[ue] factis atq[ue] pressuris quovismo-
do gravent[ur].

[Seite 6]

Vice versâ

pollicentur Electores et Princi-
pes foederati pacem servare cum Rege Christia-
nissimo, Regno Galliæ, et cunctis Regionib[u]s ei

Vast: eis.

nunc
subjacentibus neq[ue] directe nec indirecte assi-
stere milite vel pecuniâ iis, qui volent

Lundorp: velint.

Instr[umentu]m
Pacis Regem eiusq[ue] terras per Instr[umentu]m P[acis] acquisi-
tas atq[ue] possessas, aut in quibus vi Instr[ument]i Pacis
habet jus præsidii hostiliter invadere.
Electores et Principes foederati obligant
se in simplo illo numero et peditum et equitum
qui in supradicto Recessu expressus est suopte
ære auxilio esse Regi Christ[ianissim]o in et pro illis pro-
vinciis quas ex Instr[ument]o Pacis habet, si ex Imperio
ab ullo statuum aliisve qui Monasteriensis Pa-
cis socii sunt hostiliter invadatur, aut arma
auxiliaria inimicis ejus illas terras jnvadenti-
bus præbeantur.
Si Instr[umentu]m Pacis non servetur, tunc ad requisi-
tionem partis læsæ statim foederati Electores
et Principes et qui porrò accesserint huic foe-
deri juxta præscriptum Instr[umen]ti Pacis omnem
fidam operam studia et officia prompta in id
adhibebunt, ut ejusmodi infractiones sine mora
et re ipsa tollantur et reparentur.
Vigore hujus foederis singuli et omnes

[Seite 7]

Electores et Principes foederati promittunt
se ad obtinendam pacis observantiam, tam in Im-
perii comitiis quam alibi omni modo totis viri-
bus curaturos et prospecturos ut generalis gua-
rantia in Instr[umento] Pacis § verumtamen etc.
fundata efficaciter et realiter in ipso opere
constituatur. Qua constituta

vel specia-
li aliqua guarantia tantis per donec illa gene-
ralis plenè firmetur inter pacis socios plurium
ad hoc foedus accessu facta

Lundorp: facto.

de aliis realibus
et effectivis mediis pacem conservandi et tuen-
di ac de conjunctione consiliorum viriumq[ue] in
contravenientes porrò convenietur.
Interim singuli et omnes foederati Electo-
res Principesq[ue] ad Fluvios ac præsertim ad
Rhenum habitantes et ubicunq[ue] præterea id
obsitus opportunitatem fieri poterit quilibet
eorum in suo territorio tenebuntur cavere ne copiæ
adversus Regem Christian[issi]mum ejusq[ue] modernos foe-
deratos in Belgium aut alio miss<a>

Lundopr: missæ.

per ditiones
suas transeant neve in suis terris ulla stativa
hyberna, arma, tormenta comeatus

Lundorp: commeatus.

eis permit-
tantur qui paci contraveniunt.
Rex Christian[issi]mus et foederati Electores et Prin-
cipes mutuo sibi promittunt, si occasione vel

[Seite 8]

sub prætextu hujus defensivæ pro pace corre-
spondentiæ in Germania <unus>

illorum vel omnes
ab ullo, quisquis ille vel intra vel extra Imper[iu]m
futurus sit offendatur, hostiliterve

Lundorp: hostiliterque.

tractetur
quod tum unus alteri omni conatu, et necessi-
tati congrua virium suarum potentia præsto
esse suos exercitus eo conducere et pro de-
fensione laborantis socii copias suas paratis-
simas conjungere velint.
Duret defensivum hoc foedus ad proximum
triennium â die Ratificationis computandum,
atq[ue] si interea pax inter Galliæ et Hispaniæ
coronas non coierit prorogetur consensu con-
foederatorum omnium aut eorum qui in hoc
foedere ulterius

Vast: alterius.

persistere volent, et de hoc
tractetur Francofurti medio anno ante lapsum triennii.

Diese Zeile: Nachträglicher Einschub.

Hos omnes articulos et singulos Rex Christ[ianissimus]
et foederati Electores et Principes sibi appro-
miserunt, quia Instr[ument] Pacis et cæteris Imperii
constitutionibus nituntur, Recessui hujus 1658.
anni die 4./14. Augusti Francofurti inter principio
memoratos Electores. et Principes inito

, cui Rex
Christian[issi]mus accedit conformes sunt et ad neminis
mortalium offensionem spectant.
Reservant tamen sibi Electores et Principes foe-
derati omnes et singuli fidem Imperio patriæ suæ
et Imperatori debitam.

[Seite 9]

In fidem et solidamentum horum omnium Instr[umentu]m hujus
foederis ad ratificationes dominorum Principalium
intra spacium

unius mensis invicem commutandas sub-
scriptum et subsignatum est â Regis Christ[iannissi]mi et foe-
deratorum Electorum Principumq[ue] legatis Dat[um] Moguntiæ
die 5./15. Augusti Anno Christi millesimo sexcente-
simo quinquagesimo octavo.

Antonius dux e mar[éschal] de Gramont

m.p.

Hugo De Lionne plenipot[enta]rius [...] m.p.p.

Jo[hannes] Christianus L[iber] Baro à Boineburg

Guilielmus Ego[n] Comes à Fürstenberg m.p.p.

Franziscus de Gise m.p.p.

Georgius à Snoilsky

Polycarpus Heilandt <...>. m.p.p.

Otto Joannes Witte m.p.p.

Ottho Ottho de Mauderode m.p.p.

Regnerus Badenhausen m.p.p.

Sebastianus Fridericus Zobel

Sebastian Friedrich Zobell (1617–1671), Regierungsrat, Gesandter Hessen-Kassels.

[bearb. von Andrea Schmidt-Rösler]